آسیب‌شناسی نظام آموزشی در مراکز دانشگاهی فنی و حرفه‌ای

هدف از انجام این پژوهش، آسیب‌شناسی نظام آموزشی دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای تهران با رویکرد ترکیبی بود. روش پژوهش در بخش کمی، توصیفی از نوع پیمایشی و در بخش کیفی، فرایند چرخه‌ای تحلیل بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی، دانشجویان دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای تهران به تعداد 17437 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه برابر با 376 نفر و با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب گردیدند. مشارکت‌کنندگان در بخش کیفی پژوهش شامل 11 نفر از اعضای هیئت‌علمی و 11 نفر از دانشجویان نیم سال آخر بودند و از نمونه‌گیری هدفمند و تکنیک معیار استفاده شد. برای جمع‌آوری اطلاعات در بخش کمی از مقیاس نظام جامع یاددهی– یادگیری استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون t تک متغیره و از نرم‌افزار SPSS استفاده گردید. ابزار گردآوری داده­ ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختمند بود و با استفاده از فرایند چرخه­ ای تحلیل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل کمی نشان داد که در هر سه بعد مفهومی، ساختاری و عملکردی در دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای تهران آسیب وجود دارد. نتایج حاصل از بخش کیفی پژوهش منجر به شناسایی علل و عوامل بروز آسیب‌های شناسایی‌شده، مشتمل بر 14 عامل گردید که در چهار حوزه اساتید (ضعف در روش‌ها و مهارت‌ها، کم رغبتی نسبت به کار، ضعف در تعامل با دانشجویان، عدم آشنایی با فن‌آوری‌های نوین و نگاه سنتی به آموزش)، دانشجویان (ضعف علمی، بی‌انگیزگی و تعداد زیاد دانشجویان)، امکانات و تجهیزات دانشگاه (حجم زیاد سرفصل‌ها، عدم تناسب محتوای آموزش با نیازهای دانشجویان، کارآفرینانه نبودن آموزش) و مدیریت (نبود سیستم ارزیابی جامع در دانشگاه، ضعف سازمانی و مدیریتی دانشگاه و نبود ارتباط بین صنعت و دانشگاه) دسته‌بندی گردیدند. درمجموع نظام یاددهی - یادگیری در قلمرو پژوهش وضعیت مطلوبی قرار ندارد و در اکثریت‌ قریب‌ به‌اتفاق زمینه‌های مربوطه واجد آسیب و ضعف‌های قابل‌ملاحظه است.