آسیبهای نظام آموزشی حوزۀ علمیه با تأکید بر آرای رهبری

هدف: هدف نگارش این مقاله، بررسی آسیبهای نظام آموزشی حوزۀ علمیه قم به لحاظ محتوا، متون و روش با تکیه بر نظرات مقام معظم رهبری و صاحب‌نظران حوزۀ علمیه بود. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ اسنادی است. در این پژوهش مجموعه سخنرانی‌ها و ارشادات مقام معظم رهبری برای فضلا و اساتید بین سالهای 1369 تا 1394، همچنین مصاحبه‌های صاحب‌نظران و منابع آماری (در حد توان این تحقیق) و نیز مطالعۀ محدود میدانی، با تولید اطلاعات آماری و استفاده از برخی آثار مکتوب در این زمینه، بررسی و تحلیل شده است. یافته‌ها: در پژوهش حاضر، «ناکارامدی نظام آموزشی حوزۀ علمیه، ضعف عملکرد متولیان و مدیران حوزۀ علمیه، ضعف کتب درسی، به روز نبودن کتب و نظام آموزشی، غفلت از روشهای ارزشمند سنّتی، ضعف نظام مباحثه» به عنوان موانع و آسیبهای نظام آموزشی حوزه شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: تحقق و تعالی حوزۀ علمیۀ کارامد، نیازمند شناخت عمیق و بررسی آسیبهای این نهاد مقدس است که بررسی آسیبهای آموزشی حوزۀ علمیه اهمیت دو چندان دارد. این در حالی است که دشمنان اسلام علاوه بر تلاش برای ناکارامد جلوه دادن حوزۀ علمیه، آن را به حساب ناکارامدی دین و مکتب اهل بیت می‌گذارند. همچنین، حوزه با انبوهی از نیاز‌های جهانی مواجه است. از این رو، به فرمایش مقام معظم رهبری که: «هر طلبه‌ای که در هر گوشه‌ای از این دنیای بزرگ خودش را وامدار اینجا- حوزه- می‌داند... باید به این موضوع فکر کند»(13/9/1374)، ضرورت دارد اساتید و مدیریت حوزۀ علمیه، عزم جدّی در بهبود نظام آموزشی داشته باشند.