آیا صنایع‌دستی هنر است؟ جستجوی جایگاه صنایع‌دستی در بین هنرها براساس زیبایی‌شناسی کانت

به نظر «کانت» زیبایی امری عینی و متکی بر مفاهیم نیست، بلکه ذهن واضع حکم زیباشناختی در ابژۀ هنر است. احساس رضایتمندی در حکم ذوقی را ناشی از قضاوت تأملی به واسطه ذهن قضاوت‌کننده می‌داند. او هنر را از طبیعت، علم و پیشه‌وری متمایز دانسته و هنرها را به مکانیکی، مطبوع و زیبا تقسیم می‌کند. به زعم کانت هنرمطبوع هنری است که غایت آن صرفا لذت است، در حالی که معیار قضاوت در هنر زیبا قوه حاکمه تأملی بوده و اثر محصول نبوغ خالق به مدد صورت یا فرم است. کانت هنرهای زیبا را از منظر بیان ایده‌ها به سه قسم تقسیم می‌کند : هنرهای سخنوری، هنرهای تجسمی (شامل هنرپلاستیک و هنر نقاشی) و هنر زیبای تأثرات حسی. کانت به طور واضح صنایع‌دستی را در طبقه بندی خود جای نداده است اما با توضیحاتی که در مورد استفاده معین از شیء به مثابه شرط محدودکننده ایده‌های زیباشناختی ارائه می‌دهد، بنظر می‌رسد که می‌توان صنایع‌دستی را اگر تابع معیارهای زیبایی‌شناسی باشد، زیر مجموعۀ معماری و در گروه هنر پلاستیک قرار دارد. اما با توجه به طیف گستردۀ تولیدات صنایع‌دستی از تولید انبوه گرفته تا اشیاء منحصر به فرد با ویژگی‌های زیبایی‌شناختی، و از کاربردی گرفته تا تزیینی، نمی‌توان همۀ آثار صنایع دستی را به طور یکسان مورد قضاوت قرار داد. پژوهش حاضر می‌کوشد تا طیف صنایع‌دستی را از جنبۀ زیبایی‌شناختی تحلیل کند. بدین وسیله حیطه «نقد قوه حکم» بر اساس مفاهیم ذکر شده در کتاب هنر و غیرهنر را در صنایع‌دستی متمایز کرده، مرزهای هنر مطبوع و هنر زیبا در آن را معرفی می‌کند.