اثر آنتی‌اکسیدانـی زردچـوبه و زعفـران بر اکسیداسیـون دیواره سلول‌های کبـدی، LDL و قنـدی شدن غیـرآنزیمـی هموگلوبیـن

سابقه و هدف: رادیکال‌های‌آزاد به خصوص گونه‌های اکسیژن فعال با ایجاد خسارت به بیومولکول‌هایی همچون DNA، پروتئین‌ها، آنزیم‌ها و یا لیپیدهای غشایی می‌توانند اختلالاتی را ایجاد کنند. پراکسیداسیون لیپیدها در ذره LDL و دیواره سلول‌های کبدی در تشکیل آترواسکلروز و بیماری کبدی و همچنین قندی شدن غیر آنزیمی پروتئین‌ها در کمپلکس شدن دیابت نقش دارند. عدم تعادل سیستم آنتی‌اکسیدانی و اکسیدانی می‌تواند باعث بروز اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد در طولانی‌مدت گردد. در این مطالعه اثرات آنتی‌اکسیدانی بعضی از چاشنی‌های معروف از جمله زردچوبه و زعفران بر اختلالات ذکر شده بررسی گردید. روش بررسی: ابتدا چاشنی گیاهان مورد بررسی تهیه و پس از شناسایی هرباریومی عصاره‌گیری شد. هپاتوسیت‌های موش تهیه گردید. آنگاه در مجاورت t- بوتیل هیدروپرکساید 5/1 میلی‌مولار قرار گرفت و میزان مالون دی‌آلدیید محصول پراکسیداسیون لیپید در حضور و غیاب عصاره گیاهی و میزان آنزیم آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) آزاد شده نیز ناشی از پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی اندازه‌گیری گردید. تغییرات گلیکوزیلاسیون هموگلوبین و اکسیداسیون LDL نیز در حضور و غیاب عصاره‌ها بررسی گشت و میزان درصد مهار اکسیداسیون نسبت به کنترل محاسبه گردید. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که زردچوبه در غلظت µg/ml10 میزان مالون دی‌آلدیید را 8/28 درصد، تولید AST را به میزان 53/25 درصد و در غلظت µg/ml 1 میزان قندی شدن هموگلوبین را 85/25 درصد مهار می‌کند. اثر زردچوبه بر مهار اکسیداسیون LDL در غلظت µg/ml 1 بسیار چشمگیر بود. زعفران نسبت به زردچوبه اثرات مهاری محسوسی در هر سه سیستم مورد آزمایش از خود نشان نداد. بحث: این مطالعه نشان داد که زردچوبه در غلظت‌های به کار برده شده در هر سه سیستم اکسیداتیو اثرات مهاری آشکاری دارد و در مقایسه با زعفران آثار ضداکسیداسیون LDL و ضدگلیکوزیلاسیون هموگلوبین و حفاظت‌کننده از سلول‌های کبدی را دارا می‌باشد و می‌توان به عنوان آنتی‌اکسیدان و مکمل غذایی جهت بیماران دیابتیک، کبدی و افراد مستعد به آترواسکلروز مورد استفاده قرار گیرد.