اثر استرس روانی مزمن کوتاه و میان مدت بر پارامترهای متابولیکی، هورمونی و رفتاری در موش های صحرایی نر

زمینه و هدف: استرس به خصوص نوع روانی مزمن موضوع مهم جامعه مدرن ما است. در این راستا در مطالعه حاضر اثر استرس روانی مزمن بر پارامترهای متابولیکی، هورمونی و رفتاری بررسی شده است. مواد و روش ها: نوع مطالعه حاضر مداخله ای تجربی می باشد. حیوانات به گروه های کنترل و آزمایش و سپس هر گروه به دو زیر گروه 15 و 30 روزه (در هر زیرگروه 7 سر) تقسیم شدند. استرس توسّط دستگاه جعبه ارتباطی القا شد. این دستگاه شامل 9 اتاقک است که در 5 اتاقک آن حیوانات شوک الکتریکی دریافت می کنند و در 4 اتاقک دیگر حیوانات در معرض استرس روانی هستند. استرس به صورت مزمن به مدّت 15 و 30 روز ( h/day1) اعمال شد. خون گیری با روش سوراخ کردن پشت حدقه انجام شد. سطح های پلاسمایی گلوکز، کلسترول، تری گلیسیرید، انسولین، و کورتیکوسترون اندازه گیری شد. به علاوه، میزان مصرف آب و غذا، تأخیر در شروع مصرف غذا و آب، وزن بدن و غدد فوق کلیه تعیین شد. جهت تحلیل آماری از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری‌های مکرّر درون گروه های کنترل و آزمایش و اندازه گیری مستقل بین دو گروه به کمک نرم افزاراس.پی.اس.اس نسخه 16 استفاده ‌شد. سطح معنی داری کم تر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: استرس روانی مزمن (15 و 30 روزه) کورتیکوسترون (41/0=P)، انسولین (45/0=P)، گلوکز (47/0=P)، تری گلیسرید (07/0=P) و کلسترول (26/0=P) پلاسما را به طور معنی داری تغییر نداد. 30 روز استرس مزمن به طور معنی داری میزان مصرف غذا را در مقایسه با گروه کنترل افزایش داد (01/0=P). در حالی که میزان مصرف آب(07/0=P)، تأخیر در شروع مصرف غذا (70/0=P) و آب (08/0=P) در گروه آزمایش تغییر معنی داری نداشت. 30 روز قرار گرفتن در معرض استرس در هر دو گروه کنترل و آزمایش وزن بدن (به ترتیب 002/0=P و 004/0=P) و غدد فوق کلیه (به ترتیب 01/0=P و 04/0=P) را به طور معنی داری در مقایسه با روز 15 افزایش داد. نتیجه گیری: اعمال استرس روانی مزمن کوتاه و میان مدّت تغییر معنی داری در پارامترهای هورمونی و متابولیک ایجاد نکرد؛ در حالی که میزان مصرف غذا را به طور معنی داری افزایش داد. با این وجود تفاوت معنی داری در وزن حیوانات استرس دیده در مقایسه با گروه کنترل مشاهده نشد.