اثر محلول‌پاشی اسید آبسیزیک و سیتوکینین در مراحل مختلف رشد دانه بر پاره‌ای از جنبه‌های فیزیولوژیک روابط منبع و مخزن در دو رقم گندم

هورمون‌ها از مهم‌ترین عوامل داخلی تنظیم کننده رشد گیاهان زراعی در پاسخ به عوامل محیطی و ژنتیکی محسوب می‌شوند. در بین هورمون‌های مختلف، اسید آبسیزیک (ABA) و سیتوکینین (CK) علاوه بر تنظیم فرایندهای مرتبط با پیری در شکل‌گیری قدرت منبع و مخزن نیز نقش اساسی دارند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در 5 سطح با غلظت 50 مایکرومولار بر بعضی خصوصیات فیزیولوژیکی مرتبط با قدرت منبع و مخزن در مرحله رشد دانه در دو رقم مرودشت و زاگرس که به ترتیب حساس و مقاوم به تنش خشکی آخر فصل بودند، در سال زراعی 1385-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران و در قالب اسپلیت پلات و بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. نتایج حاصل از مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد در مراحل مختلف رشد دانه (تقسیم سلولی و پرشدن دانه) نشان داد که عملکرد دانه و زیست‌توده، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله بطور معنی‌داری تحت تاثیر مصرف خارجی این دو تنظیم کننده رشد قرار گرفت. بیشترین عملکرد دانه و زیست توده و تعداد دانه در سنبله در اثر مصرف خارجی CK در مرحله تقسیم سلولی به دست آمد. بیشترین شاخص برداشت را مصرف ABA در مرحله پرشدن دانه و CK در مرحله تقسیم سلولی ایجاد کردند. همچنین مصرف خارجی CK و ABA بطور معنی‌داری پروتئین محلول ،کلروفیل، فتوسنتز و هدایت روزنه‌ای برگ‌های پرچم را به ترتیب افزایش و کاهش دادند. مصرف خارجی ABA در هر دو مرحله بر عکس CK، غلظت ABA وIAA اسید دانه‌ها را به ترتیب افزایش و کاهش داد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که، محلول پاشی CK در مرحله تقسیم سلولی بیشترین تأثیر مثبت و معنی‌دار را بر عملکرد دانه و زیست‌توده در مقایسه با سایر تیمارهای مورد بررسی داشت، بنابراین می‌تواند عملکرد دانه گندم را بهبود بخشد.