اجرای سامانه‌های ماهواره‌ای هدایت هواپیما در ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها

پیشرفت فناوری‌های جدید و روند رو به ‌رشد آن در سال‌های پایانی قرن بیستم، زمینه‌ساز طرح موضوع استفاده از فناوری ماهواره در هدایت هواپیماها شد. اجرای سامانه‌های ماهواره‌ای هدایت هواپیما در سطح جهانی، همۀ کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران را از منافع بسیاری بهره‌مند می‌کند، اما در عین حال آنها را با چالش‌های سیاسی و حقوقی نیز روبه‌رو می‌سازد. مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو برای کشورمان با اجرای سامانه‌های ماهواره‌ای هدایت هواپیما، امکان اعمال تبعیض در ارائۀ خدمات این سامانه‌ها و احتمال نقض حاکمیت کشور در نتیجۀ کنترل انحصاری سامانه‌ها توسط ایالات متحدۀ آمریکا و روسیه است. اگرچه در وهلۀ اول، ایجاد و توسعۀ یک سامانۀ ماهواره‌ای جدید که توسط سازمانی بین‌المللی، مستقل و غیرنظامی کنترل شود، راهکار مناسبی به‌نظر می‌رسد، اما با در نظر داشتن هزینه‌های مورد نیاز به‌منظور اجرایی ساختن یک سامانۀ جدید، این راهکار مورد استقبال قرار نخواهد گرفت. ازاین‌رو بهترین راهکار برای رفع چالش‌های ناشی از به‌کارگیری این سامانه‌ها، آن است که ایکائو با ایجاد چارچوب حقوقی مناسب در خصوص به‌کارگیری سامانه‌های ناوبری ماهواره‌ای، کنترل این سامانه‌ها را به‌نحو مقتضی، با مشارکت تمام کشورها و در قالب سازمانی بین‌المللی انجام دهد.