ارتباط متغیرهای محیطی با حضور قارچ‌های اکتومیکوریز درختان راش در جنگل‌های سنگده مازندران

قارچ‌های اکتومیکوریز تأثیر مهمی در سلامت و پایداری جنگل و حفظ درختان در مقابل بیمارگرها در اکوسیستم جنگل دارند. این پژوهش به‌منظور رسته‌بندی رویشگاه راش با عوامل محیطی و قارچ‌های اکتومیکوریز در راشستان‌های جنگل سنگده مازندران انجام گرفت. 45 قطعه نمونۀ 1000 متر مربعی به روش تصادفی در سه طبقۀ ارتفاعی 300 متری یعنی محدودۀ ارتفاعی 1200 تا 2100 متری از سطح دریا پیاده شد و عوامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت دامنه، قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، درجۀ تاج‌پوشش، نوع لاشبرگ، عمق لاشبرگ، اسیدیتۀ خاک، هدایت الکتریکی، فسفر، کربن، نیتروژن و پتاسیم بررسی شدند. در محل مورد نظر، همزمان با برداشت ریشه، یک نمونه خاک در کنار همان محل به عمق 10 سانتی‌متر برای بررسی ویژگی‌های شیمیایی خاک برداشت شد. نتایج همبستگی متغیرها با مؤلفه‌ها مشخص شد. بر این اساس، قارچ‌های اکتومیکوریز با مؤلفۀ اصلی اول شامل ارتفاع از سطح دریا، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کربن، هدایت الکتریکی و ارتفاع درخت همبستگی مثبت و با مؤلفۀ اصلی دوم شامل متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، تاج‌پوشش، عمق لاشبرگ، نیتروژن، کربن همبستگی مثبت و معنی‌داری (1 درصد) داشتند. نتایج آنالیز مؤلفه‌های اصلی نشان داد که طبقۀ اول ارتفاعی (1800 تا 2100 متر) با ارتفاع از سطح دریا، اسیدیتۀ خاک، عمق لاشبرگ، فسفر و پتاسیم، طبقۀ دوم ارتفاعی (1500 تا 1800 متر) با درصد تاج‌پوشش جنگل، عمق لاشبرگ، نیتروژن و کربن همبستگی و طبقۀ سوم ارتفاعی (1200 تا 1500 متر) با ارتفاع درخت و هدایت الکتریکی همبستگی مثبتی داشته است. همچنین نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که قارچ‌های Tomentella sp.، Cortinarius sp. وRussula delica  همبستگی معنی‌داری با متغیرهای محیطی داشتند. بنابراین اعمال شیوه‌های مدیریت جنگل بر آشیان اکولوژیک برخی قارچ‌ها که به عوامل محیطی وابسته‌اند اثرگذار است و در نتیجه سلامت اکوسیستم جنگل تغییر می‌کند.