ارزیابی اثرات اکولوژیک تفرج بر کیفیت خاک و پوشش گیاهی در مناطق تحت‌حفاظت (مطالعة موردی: پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو)

این تحقیق با استفاده از رهیافت تجزیه­و­تحلیل سیستمی به ارزیابی اثرات تفرج بر روی برخی از خصوصیات فیزیکی خاک (وزن مخصوص ظاهری خاک، تخلخل و رطوبت وزنی خاک) و وضعیت پوشش گیاهی (میزان تراکم، تنوع و فراوانی) در پارک ملی و پناهگاه حیات­وحش قمیشلو پرداخته است. به منظور رسیدن به اهداف مورد نظر ابتدا با استفاده از روش روی همگذاری، نقشة واحدهای محیط­زیستی منطقه به دست آمد و پس از شناسایی یگان­های اکولوژیک یکسان از نظر طبقات شیب، جهت، ارتفاع، ضریب مقاومت سنگ، ویژگی­های فیزیکی خاک (فرسایش، سنگریزه، تحول­یافتگی، زهکشی، بافت و عمق خاک) و پوشش گیاهی (وضعیت تراکم، گرایش مرتع و میزان تولید کل در هکتار)، در 38 یگان از زون­های تفرجی و 38 یگان متناظر آن در زون­های دست­نخورده و شاهد، یک پلات با ابعاد m2m×2 جهت بررسی پوشش گیاهی پیاده شد. عمل نمونه ­برداری از پروفیل خاک نیز با سه مرتبه تکرار از عمق cm5-0 و در صورت وجود از عمق cm10-5 با استفاده از روش استوانة فلزی انجام گردید. بررسی نتایج حاصل نشان داد که اختلاف بین وضعیت پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی خاک (عمق cm5-0) در یگان­های مشابه با اطمینان 99%معنی­ دار است. اما اختلاف میان خصوصیات فیزیکی خاک در عمق cm10-5 در سطح 5% معنی­دار نشد. به­ طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد تفرج موجب ایجاد اثرات منفی به لحاظ کیفیت خاک و پوشش گیاهی در زون­های تفرجی منطقة مورد مطالعه گشته است.