ارزیابی الگوهای مکانی زمانی محوطه های باستانی شهرستان سنقروکلیایی در GIS

مقالۀ پیش رو قصد دارد تا الگوهای مکانی ـ زمانی محوطه‌های باستانی شهرستان سنقروکلیایی را در محیط GIS مورد ارزیابی قرار دهد. برای دست‎یابی به این مهم، نخست منطقۀ مورد نظر با روش بررسی عمومی از دید باستان‌شناختی مورد مطالعه قرار گرفت. نتیجۀ این بررسی شناسایی دویست‎وهشتادوشش محوطۀ باستانی مربوط به دوره‌های مختلف بود که مواد و جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند. پراکنش محوطه­های باستانی شناسایی‎شده نسبت به متغیرهای ارتفاع، دوری و نزدیکی به رودخانه‎های اصلی، پوشش گیاهی مرتعی، شیب و جهت شیب و میزان بارش مطالعه شد. مطالعۀ به‎عمل‎آمده نشان داد که عوامل طبیعی مؤثر بر استقراهای انسانی و در پی آن، استقرارهای باستانی منطقۀ مورد مطالعه عبارتند از ناهمواری‌ها، منابع آب، پوشش­گیاهی، نوع لندفرم و سازندهای زمین­شناسی، شیب و جهت شیب که در این پژوهش به آنها پرداخته خواهد شد. همچنین بر اساس این پژوهش مشخص شد که عوامل طبیعی مختلف نقش متفاوتی را در توزیع محوطه­های باستانی دوره­های مختلف داشته‎اند و همۀ آنها از قانون‌مندی یکسانی پیروی نمی‌کنند. درنهایت پس از تجزیه‎وتحلیل توزیع فضایی محوطه‌ها، سه عامل ارتفاع، شیب ­و جهت شیب و نزدیکی به رودخانه، مهم‌ترین و مؤثرترین عوامل زیست‌محیطی در شکل‌گیری استقرارهای باستانی شهرستان سنقروکلیایی شناسایی شدند.