ارزیابی توان های اکولوژیکی و پهنه بندی کشت عناب در استان خراسان جنوبی

رشد روزافزون جمعیت، افزایش تقاضا، محدود بودن منابع آبی و اراضی سبب شده است که تعیین الگوی مناسب کشت در مناطق مختلف با توجه به محدودیت‌های اقلیمی، ادافیکی، خاکی و آبی، یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران بخش کشاورزی باشد. انتخاب یک گونه‌ی مناسب با توجه به شرایط حاکم و پتانسیل منطقه می‌تواند علاوه بر افزایش راندمان تولید بسیاری از هزینه‌های سربار و غیرضروری از جمله هزینه‌های مرتبط با تنش‌های محیطی، آفات و بیماری‌ها را از دوش کشاورزان و باغ‌داران بردارد. این تحقیق با هدف مکان‌یابی و پتانسیل‌یابی اراضی مستعد کشت عناب در استان خراسان جنوبی، با استفاده از علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تکنیک آماری و تحلیلی انجام شده است. ازآنجا که ارتفاع، یک پارامتر فیزیکی ثابت در گذر زمان و همچنین مؤثر در شرایط و پارامترهای اقلیمی، خاک‌سازی و... است، در این تحقیق با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی 1:25000 سازمان نقشه‌برداری کشور و همچنین تصاویر سنجنده ASTER، مدل ارتفاع رقومی کل استان با دقت ارتفاعی 15 متر به ‌عنوان مبنای کار تهیه شد. با استفاده از تحلیل‌های اقلیمی، ارتباط میان پارامترهای مختلف اقلیمی با نقشه رقومی ارتفاع تعیین شد و با استفاده از توابع تحلیلی موجود در نرم‌افزار کاربردی ArcGIS، نقشه‌های مرتبط تولید شد. از نقشه‌های منابع آب، تیپ خاک و کاربری اراضی نیز استفاده شد. با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی، اهمیت نسبی پارامترهای مؤثر بر رشد و تولید گونه عناب تعیین و در نهایت نقشه‌های اهمیت نسبی هر پارامتر تهیه شد و با هم‌پوشانی این نقشه‌ها، نقشه‌ پتانسیل کشت عناب در استان خراسان جنوبی به‌دست آمد. صحت خروجی مدل‌ها با استفاده از [1]بازدیدهای میدانی، نقشه‌های کاربری موجود و محاسبه‌ی ضریب کاپا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که نقشه‌ی تولیدی دقت لازم را دارد و از کل مساحت خراسان جنوبی (94112 کیلومترمربع) حدود 20 درصد آن (18850 کیلومترمربع) دارای قابلیت مناسب و بسیار مناسب برای کشت عناب می‌باشد.