از مخاطب خاص تا مخاطب عام (نگاهی جامعه‌شناسانه به تحول طیف مخاطبان ادبیات تعلیمی فارسی با تکیه بر مرصاد العباد و کتاب احمد)

نویسنده

  • منا علی مددی استادیار گروه زبان و ادلبیات فارسی، دانشگاه گنبد کاووس
چکیده مقاله:

با تأمل در آثار تعلیمی فارسی می‌توان دریافت که در اکثر این آثار نوعی دسته‌بندی در طیف مخاطبان دیده می‌شود؛ دسته‌ای از آثار فقط خطاب به پادشاهان و شاهزادگان نوشته شده‌اند و دسته‌ای ‌خطاب به وزرا یا مردم عادی. در برخی دیگر از آثار تعلیمی نیز نویسنده هر فصل از کتاب خود را به آموزش مطلبی به گروهی از مردم اختصاص داده است؛ مثل آنچه در باب پنجم مرصادالعباد مشاهده می­شود. این درحالی است که در آثار تعلیمی پس از مشروطه، از جمله کتاب احمد، این مرزبندی میان مخاطبان از میان برداشته شده و این آثار خطاب به عموم مردم جامعه نوشته شده­اند.نویسندۀ این مقاله بر آن است که میان ساختار سلسله‌مراتبی جامعۀ سنتی ایران با این تقسیم‌‌بندی در طیف مخاطبان ادبیات تعلیمی ارتباط معناداری وجود دارد. در واقع همان‌گونه که جامعه ایران به طبقات مختلفی از پادشاهان، زمینداران و زارعان تقسیم می‌شده است، مخاطبان ادبیات تعلیمی نیز به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شدند و به هر گروه متناسب با جایگاه اجتماعی آنها تعلیم خاصی داده می‌شد. اما همزمان با تحولات فکری انقلاب مشروطه، با باور به برابری مردم جامعه و در نهایت الغای رسم تیولداری در نخستین قانون اساسی، ادبیات تعلیمی نیز ساختار سلسله‌مراتبی خود را از دست داد و آثار تعلیمی خطاب به مخاطبان عام نوشته شدند.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

از مخاطب خاص تا مخاطب عام (نگاهی جامعه شناسانه به تحول طیف مخاطبان ادبیات تعلیمی فارسی با تکیه بر مرصاد العباد و کتاب احمد)

با تأمل در آثار تعلیمی فارسی می توان دریافت که در اکثر این آثار نوعی دسته بندی در طیف مخاطبان دیده می شود؛ دسته ای از آثار فقط خطاب به پادشاهان و شاهزادگان نوشته شده اند و دسته ای خطاب به وزرا یا مردم عادی. در برخی دیگر از آثار تعلیمی نیز نویسنده هر فصل از کتاب خود را به آموزش مطلبی به گروهی از مردم اختصاص داده است؛ مثل آنچه در باب پنجم مرصادالعباد مشاهده می­شود. این درحالی است که در آثار تعلیم...

متن کامل

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

عوامل مرتبط با میزان اعتماد مخاطبان به رسانه‌های نوین و سنتی (نگاهی به نوع رسانه، محتوای پیام و ویژگی‌های مخاطب)

چکیده اعتماد به رسانه، مفهوم جدیدی نیست اما با ابداع و توسعه اینترنت و شکل‌های جدید رسانه، صرفاً به مفهومی مهم‌تر از پیش بدل شده است. تحقیق حاضر مطالعه‌ای است در راستای بررسی عواملی که ممکن است با میزان اعتماد به رسانه در ارتباط باشند. سه عاملِ: نوع رسانه، محتوای رسانه و ویژگی‌های مخاطب در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تحلیل ۲۵۰ پرسشنامه پرشده از سوی ایرانیان، وجود روابط معنی‌داری را آشک...

متن کامل

نگاهی تحلیلی به جایگاه مخاطب عام در تاریخ نگاری باستانی پاریزی

همان‌گونه که پس از آغاز عصر روشنگری و تحولات اجتماعی و سیاسی در اروپا، تاریخ‎نگاری نیز تحول یافت و یکی از مهم‎ترین رویکردهای تاریخ‎نگاری مدرن، توجه به مردم و نقش توده‎ها در تحولات تاریخی بود، آگاهی توده‎ها از تاریخ نیز در برنامه‎ریزی اجتماعی و فرهنگی نظام‎های مختلف اهمیت یافت و زمینة گرایش به آگاهی عمومی از تاریخ افزایش یافت. از این‎ رو در تاریخ‎نگاری مدرن، افزون بر تبیین تاریخ مردمی، تاریخ‎نگا...

متن کامل

از مخاطب راوی تا مخاطب روایت (با تأملی در روایت‌های داستانی شاهنامه)

نظریه‌پردازان روایت، با تفکیک میان روایت‌های داستانی کلاسیک و مدرن، براین باورند که روایات داستانی کلاسیک، غالباً بر ویژگی‌هایی چون مؤلف‌محوری، تک‌ارزشی و تک‌ساحتی‌بودن معنا، پایان بسته و غیره استوارند و درمقابل, روایت‌های داستانی مدرن مؤلفه‌هایی چون مخاطب‌محوری، پایان باز، چندساحتی‌بودن معنا و غیره را در بطن خود می‌پرورند. اگرچه ظاهراً بلاغت کلاسیک برپایه اعتقاد سنتی به معنی قطعی کلام بنا نهاده ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 1

صفحات  51- 79

تاریخ انتشار 2016-06-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023