اضطراب مرگ از دیدگاه ابن سینا و الیس: رهیافتی مقایسه ای-التقاطی

ویژگی تحقق پذیری قطعی مرگ برای همه افراد،  این اضطراب را  از دیگر اضطرابها همانند اضطراب سلامت[1] یا فوبیهای خاص که تحقق پذیریشان برای عموم مردم احتمالی است، متمایز کرده است. یکی از نظریه های پرکاربرد در بررسی نقش باورهای غیرواقع بینانه بر اضطراب ، نظریه عقلانی هیجانی آلبرت الیس است. بنابر نظر عقلانی هیجانی[2] الیس، استرس افراد غالبا با باورهای غیر منطقی مرتبط است که بطور کلی این فرایند نیز بر اساس حادثه ای ایجاد شده است .ابن سینا نیز به عنوان یکی از فلاسفه برجسته اسلامی قرون وسطی، اضطراب مرگ را  ناشی از باورهای غیرواقع بینانه میداند. روش: کتاب الشفاء من خوف الموت ابن سینا با تکنیک تحلیل محتوا کد گذاری گردید و سپس بصورت تحلیلی با نظریه آلبرت الیس مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج: چهار عامل اصلی در نظریه ابن سینا به عنوان علت اصلی اضطراب مرگ یافت شد : 1. اگر من بمیرم بطور کامل از بین خواهم رفت2- مرگ با درد شدیدی همراه میباشد 3- اگر بمیرم بدلیل گناهانم مورد عذاب الهی قرار خواهم گرفت 4- اگر بمیرم خانواده و اموالم از بین خواهند رفت و کسی نمیتواند از آنها مراقبت کند. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این تحقیق با نظریه آلبرت الیس نیز مقایسه شد، شباهتهایی بین نظریه ابن سینا و الیس یافته شد و هر دو عوامل ایجاد اضطراب مرگ را باورهای غیرواقع بینانه میدانند. اما تفاوت این دو نظریه، در واژه واقع گرائی میباشد؛ چرا که الیس قائل به واقعیت مطلق و خارجی نمیباشد، اما ابن سینا قائل به چنین واقعیتی است. بر اساس نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر، اضطراب مرگ با باورهای غیرواقع‌بینانه مرتبط میباشد ، که  پیشنهاد می شود تا درمانگران ایرانی در فرهنگ و نگرش اسلامی به مبانی مطرح شده در آرا و اندیشه ابن سینا توجه ویژه ای داشته باشند، بخصوص آنکه اندیشه های وی دارای بنیان هایی از نوع فرهنگ ایرانی –اسلامی است.   [1] Health anxiety [2] Rational emotional therapy