الزامات شرح متن با نگاهی به‌ روایتِ غلامحسین دینانی از غزلیات شمس

خواندنِ متن به هر قصدی امری شخصی است، اما کسی که به شرح متن می‌پردازد و آن را منتشر می‌کند مسئولیتی را می‌پذیرد که برای برآمدن از عهدۀ آن، باید به الزاماتی تن دهد. شارح متن باید متن را بشناسد و با آن مأنوس باشد؛ برای دست‎یابی به نسخه یا تصحیح قابل‌اعتمادی از متن بکوشد؛ و در قرائت متن حساس و دقیق و سخت‌گیر باشد و درصورت مواجهه با هرگونه ناهمواری بیانی و وزنی (در متون منظوم) و خدشه و خللی در منطق درونی اثر، در صحت قرائت خود تردید کند و با بازخوانی مکرر و مراجعه به منابعِ مرتبط و تعلیقات مصحح و نسخه‌بدل‏ها و ... در رفع اشکال پیش‌آمده بکوشد. این همه زمانی کارساز است که شارح مقدمات ضروری ورود به متن را حاصل کرده و در آن حوزۀ خاص تبحر یافته باشد. مقالۀ حاضر، برای نمونه، روایت استاد غلامحسین ابراهیمی‎ دینانی از غزلیات مولانا را از این جهات بررسی کرده است: قابلیت اعتماد متنِ مرجع، قرائت صحیح، و نحوۀ برخورد با اشکالات ناشی از ناآشنایی کافی با ذهن و زبان مولانا و شرح ابیات.