العقلانیة والحماقة فی الحکم الرشید شرح العناصر الأخلاقیة للعقلانیة فی الحکم الرشید من منظور القرآن ونهج البلاغة

نویسندگان

چکیده مقاله:

یعتبر مارکس ویبر من أبرز المنظّرین الذین تطرقوا إلى مفهوم العقلانیة وتصنیفها. یصف ویبر أربعة أنواع من العقلانیة وهی العقلانیة العملیة والنظریة والذاتیة والصوریة. یری «ویبر» أنه من الممکن أن تکون بعض أنواع العقلانیة غیر رشیدة من وجهة نظر الآخرین. کما أنه قدم شکلین من العقلانیة الصوریة والذاتیة. کما یری ویبر، إنّ الترکیز کثیراً على العقلانیة الصوریة أمرٌ غیر رشید من وجهة نظر العقلانیة الذاتیة. لکن «جورج ریتزارد» یشیر فی عمله البارز«التنشئة الماکدونالدیة للمجتمع» إلى العقلانیة الاقتصادیة غیر الرشیدة والتی تهیمن على المجالات الاجتماعیة أیضاً. من وجهة نظره، فإن العناصر التی تعتبر رشیدة من حیث الاقتصاد وتعتبر سلسلة مطاعم ماکدونالدز رمزاً مناسباً لهذه العقلانیة، أمرٌ غیر رشید من الناحیة الاجتماعیة والأخلاقیة وهی تسبب انهیار القیم الاجتماعیة. ویمکن أن یکون لتعمیم نمط «ریتزارد» هذا على الحکم الرشید نتائج مفیدة؛ لأن النظرة السائدة فی الحکم الرشید هی أیضاً مشهد اقتصادی وسیاسی، وکان للمنظورات الاجتماعیة والأخلاقیة أقل التأثیر على تشکیل هذه النظریة. یمکن للمفاهیم والتعالیم الموجودة فی القرآن ونهج البلاغة أن توفر عناصر أخلاقیة سامیة للعقلانیة التی تشکل أساس الحکم الرشید.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

الحکم الفقهی لأوقات الصلاة فی الرسالة ٥۲ من نهج‌البلاغة

إن مسألة "أوقات الصلاة" بصفتها مرسومًا حکومیًّا تفتح آفاقًا جدیدة فی رسالة أمیر المؤمنین (ع) إلى عماله. وطالما کان الجانب الفقهی من "أوقات الصلاة الخمس" موضوع الکثیر النقاش بین فقهاء الإمامیة والعامة. ورغم أن الرسالة ٥۲ من نهج‌البلاغة قصیرة، إلا أنها مفیدة فی مجالات مختلفة. وبالنظر إلى البعد الحکومی لصلاة الجماعة فإنها تسعى لتحقیق هذه الأهداف وهی مهمة الحاکم فی تنظیم الشؤون الروحیة، وتعزیز النظام ا...

متن کامل

التنکیر وجمإلیاته البلاغیة فی نهج البلاغة دراسة «بعض الحکم» نموذجا

الملخّص: إحدی القضایا الهامة فی البلاغة، موضوع التنکیر والذی یندرج فی قضایا علم المعانی ولاستخدامه أغراض بلاغیة عالیة یمکن استشفافها فی القرآن أیما استشفاف ولاستخدام الکلمة نکرة أرجحیة لما یحتویه من معنی لا یمکن التعبیر عنه بالتعریف. ولذلک قمنا بضبط الملامح الدلالیة للتنکیر فی کلام أمیر المومنین لنعرض بذلک بصمة من عمق فصاحته و نرد ثانیا علی من یشیع مزاعم حول عدم صحة نسبة النهج إلی الإمام علی (...

متن کامل

الامثال و الحکم العربیة و تأثیرها فی آثار سعدی

ذکرت فی هذه المقالة نماذج من الامثال المشترکة المستعملة بین اللغتین الفارسیة و العربیة‘ و جرت اشارة عابرة الی التعاریف العدیدة تو جهت حول المثل ثم تناول البحث الامثال و الحکم القرآنیة التی استعملها سعدی مثلا فی مؤلفاته ووردت امثال شعریة ترجمها سعدی فی آثاره الی اللغة الفارسیة کما ذکرت الامثال الشعریة للمتنبی ء التی تأثر منها سعدی فی آثاره القیمة التی تدل علی أن کلا الشاعرین تلقیا علومهما و معار...

متن کامل

الامثال و الحکم العربیة و تأثیرها فی آثار سعدی

ذکرت فی هذه المقالة نماذج من الامثال المشترکة المستعملة بین اللغتین الفارسیة و العربیة‘ و جرت اشارة عابرة الی التعاریف العدیدة تو جهت حول المثل ثم تناول البحث الامثال و الحکم القرآنیة التی استعملها سعدی مثلا فی مؤلفاته ووردت امثال شعریة ترجمها سعدی فی آثاره الی اللغة الفارسیة کما ذکرت الامثال الشعریة للمتنبی ء التی تأثر منها سعدی فی آثاره القیمة التی تدل علی أن کلا الشاعرین تلقیا علومهما و معار...

متن کامل

مؤشرات الغایة الأخلاقیة فی مذهب علی (ع) الأخلاقی

یعتبر نهج البلاغة وتعالیمه السامیة ساحة أخلاقیة. وتستند جمیع کلمات الإمام علی (ع) فی مختلف المواقف إلى جوهر الأخلاق والعقل. وقد أثیرت قضایا الاهتمام بالغایة ونتائج الأمور الأخلاقیة فی العدید من الحالات من نهج البلاغة. وبالنظر إلى أن الغایة الأخلاقیة هی من النظریات الأخلاقیة المعیاریة التی تبحث عن معیار القیم الأخلاقیة فی نتائج الفعل الخلقی، ومن خلال التحقیق فی المدرسة الأخلاقیة للإمام نلاحظ أن ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 2

صفحات  1- 10

تاریخ انتشار 2018-06-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023