بازسازی تغییرات محیط‌ دیرینه با استفاده از گوانو خفاش و رسوبات غار کوله‌تاریکه، دیوان‌دره، کردستان از اواسط تا اواخر هولوسن

  160 سانتی­متر از توالی لایه­های گوانو خفاش و رسوبات غار کوله­تاریکه واقع در شهر دیوان­دره، استان کردستان مورد آزمایشات ژئوشیمی و مطالعات آماری قرار گرفت، تعداد چهار نمونه به روش کربن14 تعیین سن گردید که سن توالی لایه ­های رسوبی و گوانو خفاش را بین 5686 سال قبل تا سال 1955 میلادی نشان می­دهد. نتایج نشان داد که بین 5513 الی 5814 سال قبل منطقه دارای آب و هوای گرم و مرطوب و بین 4400 الی 5513 سال قبل دارای آب و هوای گرم و خشک بوده است، خفاش­ها از حدود 4399 سال قبل با بهتر شدن شرایط محیطی در غار ساکن شده­اند، بیشترین میزان تجمع آ­ن­ها مربوط به 608 الی 1122 سال قبل منطبق با دوره­ی ناهنجاری آب و هوایی سده­ی میانی (MCA) است که نشان از وجود آب و هوای گرم و مرطوب ­ بوده است بعد از این دوره یعنی در حدود 380 الی 191 سال قبل منطبق با عصر یخبندان کوچک (LIA) به تدریج به دلیل سرد شدن هوا از تجمع خفاش­ها در غار کاسته شده است. کمترین تجمع آن­ها 291 سال قبل با دوره­ی حداقلی ماندر  همزمان است.