برخی عناصر گویشی در ساخت افعال متون دورة تکوین/ غلامحسین غلامحسین زاده، حامد نوروزی

برخی عناصر گویشی در ساخت افعال متون دورة تکوین   غلامحسین غلامحسین‌زاده[1] حامد نوروزی[2]   تاریخ دریافت: 28/8/91       تاریخ تصویب: 1/4/93                 چکیده سرزمین ایران با توجه به گستردگی و تاریخ طولانی آن دارای گویش‌ها و گونه‌های زبانی متنوعی است. این گویش‌ها که از دیرباز در ایران رایج بوده‌اند، بر برخی از متون فارسی کهن نیز تأثیر گذاشته‌اند. این تأثیر در متون پیش از دورة مغول (دورة تکوین) بیش از دوره‌های دیگر زبان فارسی دیده می‌شود. برای نمونه در ساخت‌های فعلی دورة تکوین، عناصری دیده می‌شوند که مسلماً از گویش‌ها وارد زبان فارسی معیار شده‌اند. برخی از این عناصر که در مقالة حاضر بررسی شده‌اند عبارتند از: پیشوند فعلی «هاز-/ هوژ-» و گونه‌های آن، پسوند تاجیکی «-گی»، کاربرد نوعی خاص از افعال کمکی، پیشوند فعلی «بو-»، کاربرد غیرمعیار پسوند -ist ، ساخت‌های متعدی قیاسی و گونة گفتاری پسوند -ān . اغلب این عناصر هنوز تنها در گویش‌های ایرانی دیده می‌شوند.   واژه‌های کلیدی: فارسی معیار، گویش، ساخت فعل، پسوند، پیشوند         [1] دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس؛  [email protected] [2]  استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند (نویسندة مسئول)؛  [email protected]