بررسی آثار زهکشی کنترل شده بر شوری خاک، مدیریت آبیاری و عملکرد نیشکر (مطالعۀ موردی کشت و صنعت امام‌خمینی)

واحد کشت و صنعت امام­خمینی یکی از واحد‏‌های ده گانۀ نیشکر در استان خوزستان است.  شوری خاک اراضی این واحد به خوبی کاهش یافته و در حد تحمل گیاه قرار دارد، اما  به دلیل وجود زهکش‏‌های زیرزمینی عمیق و مصرف زیاد آب، زهکشی در این اراضی بیش از نیاز است و سالانه حجم قابل توجهی زهاب تولید و به رودخانۀ دز تخلیه می‌شود.  این پژوهش به منظور بررسی امکان استفاده از سیستم زهکشی کنترل شده و آثار آن بر کاهش مصرف آب، شوری خاک، حجم زهاب خروجی، میزان شوری زهاب و عملکرد نیشکر در دو مزرعه از این واحد اجرا شد.  مزرعۀ اول تیمار زهکشی آزاد و در مزرعۀ دوم تیمار زهکشی کنترل شده در نظر گرفته شد.  سطح ایستابی در مزرعه با تیمار زهکشی کنترل شده در 90 سانتی‌متری سطح خاک نگه داشته شد.  نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که میانگین حجم آب مصرفی در تیمار زهکشی کنترل شده، حدود  27 درصد و حجم زهاب خروجی حدود 55 درصد، کمتر از حجم آب مصرفی و حجم زهاب تیمار زهکشی آزاد است.  در مدت اجرای طرح، میزان نمک خروجی در حدود 24 تن در هکتار در مزرعه با زهکشی کنترل شده کمتر در رودخانه دز تخلیه شد.  عملکرد محصول نیشکر در تیمار زهکشی کنترل شده 7/8 درصد بیشتر به دست آمد.  یافته‏‌های این تحقیق نشان می‌دهد که استفاده از سیستم زهکشی کنترل شده سبب صرفه­جویی در مصرف آب، کاهش حجم زهاب خروجی، کاهش میزان شوری زهاب و مقدار نمک خروجی خواهد شد.  علاوه بر این، با کاربرد این روش، کاهش بار آلودگی رودخانه و حفظ محیط­زیست نیز امکان­پذیر خواهد بود.