بررسی اثرات کوتاه مدت نفت خام ایران بر برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون بچهماهی باس آسیایی (Lates calcarifer)

نشت تصادفی نفت در دریا اثرات زیادی بر اکوسیستم‌های دریایی داشته است. لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر نفت خام ایران بر برخی از پارامترهای بیوشیمیایی خون ماهی باس دریایی (Lates calcarifer) انجام شد. 225 قطعه بچه ماهی با میانگین وزنی 42/1± 22/7 گرم و میانگین طولی 47/3 ± 4/8 سانتی‌متر در پنج تیمار با سه تکرار در معرض تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل گروه شاهد، نفت خام پخش‌شده به روش شیمیایی، نفت خام پخش‌شده به روش مکانیکی، بخش قابل حل نفت در آب و پخش‌کننده شیمیایی به عنوان شاهد مثبت بود. نمونه‌برداری در زمان‌های 48 و 96 ساعت پس از در معرض قرارگیری انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST)، گلوکز، تری‌گلیسرید و پروتئین کل پلاسمای خون بود. تفاوت معنی‌داری در فعالیت آنزیم ALT، گلوکز و پروتئین کل مشاهده نشد (05/0p > )، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای نفت پخش‌شده به روش مکانیکی و نیز تیمار نفت پخش‌شده به روش شیمیایی در سطوح آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) پس از 48 ساعت با سایر تیمارها مشاهده شد (05/0p < ). پس از 96 ساعت تیمار نفت پخش‌شده به روش مکانیکی تفاوت معنی‌داری با سایر تیمارها نشان داد (05/0p < ). تغییرات سطوح تری‌گلیسرید پلاسمای خون بعد از 48 و96 ساعت درمعرض قرارگیری، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای نفت پخش‌شده به روش مکانیکی و تیمار بخش قابل حل نفت در آب با تیمار شاهد را نشان داد (05/0p < ). به طور کلی اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد آلاینده‌های نفتی توانایی بر هم زدن سطوح آنزیم آسپارتات آمینو ترانسفراز و تری‌گلیسرید پلاسمای خون بچه‌ماهیان را دارند، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تیمارهای نفت پخش‌شده به روش شیمیایی و نیز تیمار نفت پخش شده به روش مکانیکی، غلظت بالایی از نفت را در ستون آب القاء و در نتیجه تاثیرات کوتاه مدت بالاتری نسبت به سایر تیمارهای مورد مطالعه بر پارامترهای بیوشیمیایی خون بچه ماهیان باس آسیایی دارند. کلمات کلیدی: نفت خام ایران، ماهی سی‌باس آسیایی، فاکتورهای بیوشیمیایی خون.