بررسی تأثیر شیب و لایه‌بندی واحدهای سنگ‌شناسی کنگلومرایی و ماسه‌سنگی بر پوشش‌گیاهی مناطق خشک (مطالعه موردی: شهرستان لامرد، استان فارس)

سازند زمین‌شناسی بختیاری، سنگ بستر بخش وسیعی از مراتع جنوب استان فارس را تشکیل می‌دهد. دراین تحقیق اراضی توده سنگی کنگلومرایی و ماسه‌سنگی این سازند تفکیک شدند. سپس ویژگی‌های لازم در دو بخش میدانی و آزمایشگاهی برای مقایسه برخی از عوامل مؤثر بر درصد تاج پوشش گیاهی اندازه­گیری شد. با توجه به تغییرات به ­وجود آمده در اثر فرسایش و زاویه لایه‌بندی سازند، شیب‌های کمتر از 100 درصد (عمود بر جهت امتداد لایه‌های سنگی) و شیب‌های بیش از 100 درصد (در سطح لایه‌های سنگی) برای نمونه برداری انتخاب شد. در هر منطقه در امتداد ترانسکت‌های 5 متری به­طور جداگانه بر روی هرکدام از واحدهای سنگ‌شناسی‌ فوق، مطالعات میدانی شامل اندازه‌گیری تعداد درزه در سه بعد عرض، عمق و طول در سه مقیاس کوچک، متوسط و بزرگ و درصد تاج‌پوشش‌گیاهی (در امتداد شیب) صورت گرفت. همچنین پس از نمونه‌گیری از خاک درزه‌ها در منطقه، خصوصیات خاک­شناسی نیز در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج حاصل از مقایسه خصوصیات خاک در سطح احتمال 05/0 نشان داد که از نظر درصد رطوبت خاک بین عمق‌های 10-0، 30-10 و 50-30 سانتیمتر بر روی هر دو نوع سنگ مورد مطالعه اختلاف معنی‌دار وجود دارد، به ­طوری که با افزایش عمق درصد رطوبت خاک افزایش می‌یابد. اما ازلحاظ سایر خصوصیات خاک مورد مطالعه بین آن­ها اختلاف معنی‌داری دیده نمی‌شود. همچنین بر روی هر کدام از این واحدها اختلاف‌های معنی‌داری در سطح احتمال 05/0 بین خصوصیات درزه ها و درصد تاج‌پوشش‌گیاهی دیده شد. این تفاوت در میان سنگ‌های کنگلومرایی و ماسه‌سنگی و در بین دو شیب وجود داشت. همچنین بین درصد ‌تاج‌پوشش‌گیاهی و تعداد درزه دارای عرض بزرگ و متوسط، عمق بزرگ و متوسط رابطه مستقیم و معنی‌داری در سطح 1% بر روی هر دو نوع سنگ‌شناسی مورد مطالعه وجود دارد. در پایان می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت در خصوصیات درزه‌ها در بین دو واحد سنگ‌شناسی، مهم­ترین عامل تعیین کننده درصد تاج‌پوشش‌گیاهی است. در ضمن تغییرات در خصوصیات درزه‌ها، افزون بر وابسته بودن به جنس سنگ به چگونگی لایه‌بندی و شیب سازند نیز وابسته است.