بررسی تأثیر عوامل ریسک‌ دادخواهی حسابرسان بر حق‌الزحمۀ حسابرسی

حرفۀ حسابرسی در طول دو دهۀ اخیر شاهد افزایش تعداد‌ شکایت‌ها علیه حسابرسان و میزان خسارت‌های ناشی از این شکایت‌هاست. پیامد‌های ناگوار حاصل از این شکایت‌ها برای جامعۀ حسابرسی بسیار گران است و بنیان حرفه را به لرزه در می‌آورد. بنابراین اهمیت موضوع باعث شد تا پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی موضوع شکایت علیه حسابرسان ایرانی باشد. از این‌رو ابتدا با بررسی ادبیات حسابرسی، یازده عامل به‌عنوان عوامل مؤثر بر ریسک‌ دادخواهی حسابرسان شناسایی شد، سپس تأثیر آن‌ها بر حق‌الزحمۀ حسابرسی مستقل برای دوره زمانی 1388 تا 1393 براساس داده‌های صد شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، ‌بررسی گردید. نتایج بیانگر آن است که در بازار اوراق ‌بهادار تهران از بین یازده عامل ذکر‌شده، فقط سه عامل میزان اثر بخشی کنترل داخلی، نسبت استقلال حسابرس و تمرکز مالکیت، بر حق‌الزحمۀ‌ حسابرسی تأثیر معناداری دارند. چنین نتیجه‌ای می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که در بازار اوراق بهادار تهران، حسابرسان مستقل به مسألۀ ریسک‌ دادخواهی توجه چندانی نمی‌کنند و حق‌الزحمۀ‌ حسابرسی بیشتر بر اساس حجم عملیات رسیدگی تعدیل می‌شود.