بررسی تأثیر هزینه‌های تحقیق و توسعه، حاکمیت قانون و خشکسالی بر نرخ رشد بخش کشاورزی در ایران

بخش کشاورزی یکی از بخش‏های مهم اقتصاد ایران است که عامل­های مختلفی بر رشد آن تأثیرگذارند. خشکسالی یکی از عامل­های طبیعی تأثیرگذار بر این بخش است. امروزه، دانش عامل اصلی رشد، تولید و حل چالش­های مختلف در کشورها می‏باشد. هزینه‏های تحقیق و توسعه و شاخص حاکمیت قانون از شاخص‏های اقتصاد دانش می‏باشند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای خشکسالی، هزینه‏های تحقیق و توسعه و حاکمیت قانون بر نرخ رشد بخش کشاورزی ایران است. بدین منظور از اطلاعات دوره زمانی 96-1381و روش شبکه علّی‏‏بیزین، استفاده شد. نتایج نشان داد که افزایش نرخ رشد هزینه­های تحقیق و توسعه، افزایش شاخص حاکمیت قانون و قرار گرفتن کشور ایران در شرایط ترسالی، موجب افزایش بهره­وری آب در بخش کشاورزی و رشد این بخش شده است. افزایش هزینه­های تحقیق و توسعه بهترین عملکرد را در راستای بهبود شاخص خشکسالی نشان داد. به‏طوری‏که با قرار دادن احتمال هزینه­های تحقیق و توسعه در وضعیت زیاد (100 درصد)، بیشترین احتمال شاخص خشکسالی در وضعیت بالا با احتمال 2/24 درصد قرار گرفت. سناریوی شاخص حاکمیت قانون بهترین عملکرد را در کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی نشان داد. به‏طوری‏که با قرار دادن احتمال شاخص حاکمیت قانون در وضعیت زیاد، بیشترین احتمال رشد مصرف آب در بخش کشاورزی، در وضعیت پایین با احتمال 5/49 درصد قرار گرفت. لذا با افزایش هزینه‏های تحقیق و توسعه و هدفمند کردن آن‏ها و همچنین اعمال قوانین و سیاست‏های لازم در زمینه‏های مختلف از جمله منابع آب می‏توان به افزایش بهره­وری آب در بخش کشاورزی و رشد این بخش کمک کرد.