بررسی تأثیر ورزش بر افسردگی خفیف بعد از زایمان و عوامل مرتبط با آن در مراجعین به مراکز بهداشتی و درمانی کاشان سال 1390

  بررسی تأثیر ورزش بر افسردگی خفیف بعد از زایمان و عوامل مرتبط با آن در مراجعین به مراکز بهداشتی و درمانی کاشان سال 1390     منیکا متقی [1]     تاریخ دریافت 03/02/1392 تاریخ پذیرش 07/04/1392     چکیده   پیش زمینه و هدف: افسردگی بعد از زایمان یک بیماری مهم و مشکل ساز بوده که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع ممکن است تشدید یافته و طولانی شود, بنابراین جهت پیشگیری از هرگونه اختلال ناشی از افسردگی در روابط همسر و خانواده و تأمین سلامت مادر, کودک و خانواده یکی از اقدامات توصیه شده ورزش می‌باشد. هدف از این مطالعه تعیین تأثیر تمرینات ورزشی بعد از زایمان بر روی بهبود افسردگی خفیف در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی کاشان بوده است.   مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی دو سو کور است. تعداد 50 نفر از مادرانی که زایمان طبیعی کرده و در هفته دوم زایمان به مراکز بهداشتی درمانی کاشان مراجعه نمودند پس از آن که توسط آزمون افسردگی بک افسردگی آنان خفیف تشخیص داده شد, به روش تصادفی انتخاب و به صورت یک در میان در دو گروه تجربی (ورزشی) و مقایسه (غیر ورزشی) قرار گرفتند. سپس شش هفته بعد از زایمان, مجدداً با تست بک میزان افسردگی در دو گروه تعیین و با هم ادغام شد.   یافته‌ها: بیشترین میزان (58%) از افراد مورد بررسی در گروه سنی20-30 سال, 55درصد خانه دار, 44درصد دارای تحصیلات دیپلم و زیر دیپلم و 66درصد دارای دو بار سابقه زایمان بودند. شش هفته بعد زایمان, 72درصد از گروه تجربی در مقابل 40درصد از گروه مقایسه بهبود یافته و 8درصد از گروه تجربی در مقابل 16درصد از گروه مقایسه نیازمند مشورت با روان‌پزشک بودند. آزمون t اختلاف معنی‌داری در دو گروه نشان داد (05/0> p ).   بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ورزش در بهبود افسردگی خفیف بعد از زایمان تأثیر مثبت دارد. پیشنهاد می‌شود در مراقبت‌های بعد از زایمان بر انجام تمرینات ورزشی مناسب تاکید شود.   کلید واژه‌ها : ورزش, افسردگی خفیف, دوران پس از زایمان     مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره یازدهم، شماره پنجم، پی در پی 46، مرداد 1392، ص 368-363     آدرس مکاتبه: دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تلفن: 02144869701   Email: [email protected]     افسردگی پس از زایمان 1/31 درصد گزارش شده است (5). میزان شیوع این اختلال به کمک مقیاس ادینبورگ در ترکیه 27 درصد (6) گزارش شده است. پژوهش‌های مختلف در کشورهای دیگر, شیوع افسردگی پس از زایمان را طیفی از 10 تا 20 درصد (6-9), 10 الی 15 درصد (10), 20 الی 28 درصد (11), و نیز در برخی از پژوهش‌ها در ایران, شیوع افسردگی پس از زایمان را طیفی از 16 الی 31 درصد (12-14) گزارش کرده‌اند. افسردگی پس از زایمان اثرات ناگواری بر مادر, کودک و خانواده می‌گذارد. اثرات فوری این اختلال ناتوانی مادر در انجام مراقبت مادرانه و خطر خودکشی در 5 درصد و نوزادکشی در 4 درصد موارد می‌باشد. اثرات بعدی و بلند مدت آن افسردگی دائمی در زن, مشکلات و کشمکش‌های زناشویی, اختلال در روابط مادر-کودک و اختلال در جنبه‌های گوناگون رشد و تکامل می‌باشد (15).   مقدمه دوره پس از زایمان, به مانند بارداری, با برخی تغییرات روانی و جسمانی در مادران همراه است. مادران در این دوره, طیفی از اختلال‌های روانی, از بسیار خفیف تا سایکوتیک را تجربه می‌کنند (1،2). یکی از اختلال‌های روانی که در دوره پس از زایمان, توسط برخی از مادران تجربه می‌شود, اختلال افسردگی پس از زایمان است (3 ). افسردگی پس از زایمان با احساس غمگینی, ناتوانی از لذت بردن, تحریک پذیری, عصبانیت و کاهش اعتماد به نفس مشخص می‌گردد (4). تاکنون آمارهای متعددی در مورد میزان شیوع افسردگی پس از زایمان در مناطق مختلف گزارش شده است. در پژوهشی در ایران در شهر کرمان با پرسش‌نامه بک شیوع اختلال   [1] دکترای مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران