بررسی تطبیقی طباع تام و راهنمای درونی برپایة خودشناسی در عبهرالعاشقین

راهنمای درونی یکی از مهم‌ترین ارکان عرفان است. سالک یا هر شخصی که در پی اصل خود است، مراتب یا مقام‌هایی را برای رسیدن به معرفت باید بپیماید. راهنما در این سیر و سلوک اهمیت ویژه‌ای دارد و همة رخدادهای عارف به‌گونه‌ای با راهنمای درونی در ارتباط است. در عبهرالعاشقین لازمۀ دیدار با راهنمای درونی یا طباع تام، بازگشت به درون و پالایش دل است و عشق در همة مراحل سلوک تا لحظۀ دیدار روحانی، راهنمای سالک است. هدف از بررسی راهنمای درونی، یافتن تأثیراتی است که عرفان در این زمینه از فلسفه و حکمت اشراق پذیرفته است؛ زیرا تأثیر اندیشه‌های گوناگون بر دیدگاه عارفان پایة جستجو و رویارویی با من ملکوتی است. درحقیقت سالک در ملکوت یا عالم مثال با طباع تام یا خویشتن ازلی خود، همانند راهنمای درونی روبه‌رو می‌شود. طباع تام ویژگی معرفت‌بخشی دارد که در شیخ یا پیر نیز مشاهده می‌شود. در این پژوهش طباع تام یا راهنمای درونی در عبهرالعاشقین باتکیه‌بر مباحثی مانند تجربۀ عرفانی و خودشناسی بررسی می‌شود و سپس جزئیات این راهنمای درونی ـ که همان طباع تام است ـ تبیین خواهد شد.