بررسی جایگاه نفقة زوجه در تحقق عدالت اجتماعی ‬‬‬‬‬‬

نفقه در قانون ایران برخاسته از تعالیم دین اسلام، حق و تکلیفی است که بخش مهمی از روابط خانوادگی به‌شمار می‌رود و تحت شرایط خاصی درمورد نسبت‌های مختلف در خانواده، مطرح می‌باشد. این نهاد درمورد ارتباط زوجین، یک حمایت مالی جدّی از زن در خانواده، در راستای انجام وظایف مادری و همسری و درنهایت، تحقق عدالت اجتماعی می‌باشد و برخاسته از اهمیت وافر استحکام نهاد خانواده در دیدگاه اسلام است؛ چراکه عدالت تکوینی را در عدالت تشریعی محقق می‌سازد. به‌دلیل اهمیت این موضوع و مسئله‫مندی آن به جهات خلأهای قانونی و خلأهای پژوهشی در ارتباط نهاد نفقة زوجه و عدالت اجتماعی، در این نوشتار با روش مطالعة اسنادی و رجوع به قوانین موضوعه ایران، به بررسی همه‌جانبه حق زوجه بر نفقه و طرح خلأهای موجود دراین‌زمینه پرداخته شده است. در این راستا تعریف، ویژگی‌ها، ضمانت‌اجرا و عوامل سقوط نفقه زوجه در قانون مدنی ایران ذکر شده و خلأهایی نیز که دراین‌زمینه وجود دارد، بیان شده است. در انتها نیز به بررسی جایگاه نفقه زوجه، در تحقق عدالت اجتماعی در جامعه اسلامی اشاره شده است. نتیجه آنکه؛ 1- عدم‌تصریح قانون به «مصادیق وظایف زوجیت زن در خانواده، موانع مشروعی که زن می‌تواند با استناد به آنها از تمکین خودداری کند، ماهیت حق زوجه بر اموالی که مرد تحت عنوان نفقه در اختیار وی می‌گذارد و مراحل اثبات دعاوی نفقه در محاکم» برخی از موارد خلأ درزمینة قوانین مربوط به نفقه در ایران به‌شمار می‌رود؛ 2- ازآنجاکه مقوله کار و توزیع درآمد از مهم‌ترین جنبه‌های مربوط به عدالت اجتماعی است و عارضه جنسیت به دلایل طبیعی بر میزان و چگونگی کسب درآمد در جامعه مؤثر است، لذا نهاد «نفقه» از مهم‌ترین وجوه مؤثر و متأثّر از عدالت اجتماعی به‌شمار می‌رود؛ 3- به‌نظر می‌رسد در راستای تغییرات سبک زندگی و موقعیت زنان در خانواده و تحقق دوسویة عدالت جنسیتی، اصلاح و به‌روزرسانی قوانین موضوعه درخصوص نهاد «نفقه» ضروری است.