بررسی دو شکلی جنسی در کمرکولی بزرگ (Sitta tephronota) در ایران

برای گونه‌های دارای رقیب بوم شناختی اغلب فرصت توسعه تفاوتهای درون گونه‌ای به دلیل وجود نیروی رقابت بین گونه‌ای اندک است. کمرکولی بزرگ یکی از گونه‌های شناخته شده از پرندگان صخره‌زی در ایران است که در محدوده زاگرس در رقابت شدید بوم شناختی با کمر کلی کوچک بوده و انتظار میرود در این محدوده به دلیل نیروی رقابت بین گونه‌ای فرصت توسعه تفاوتهای درون گونه ای مانند دوشکلی جنسی را نداشته باشد. با وجود مطالعات گسترده در خصوص جابجایی صفات بین این گونه و گونه کمر کولی کوچک، و اهمیت شناخت جنسها در مطالعات صحرایی تکامل در بروز یا عدم بروز دوشکلی جنسی در آن، در زون هم بوم با کمر کولی کوچک همچنان ناشناخته است. در این مطالعه از آنالیز کوواریانس برای بررسی وجود تفاوت یا عدم تفاوت معنی دار 13 صفت ریخت شناختی اولیه بین نرها و ماده ها با استفاده از یک صفت کنترل کننده پیوسته استفاده شد. به دلیل انجام مکرر آزمون کواریانس برای پرهیز از خطای نوع اول از روش تصحیح Bonferroni سلسله مراتبی برای تعیین آستانه معنی دار جدید استفاده شد. ماتریس صفات ریختی برای نر و ماده در منطقه هم بوم و منطقه ناهمجا به طور جداگانه با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی به منظور بررسی نحوه پراکنش افراد نر و ماده حول محور اول و دوم استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که بین نر و ماده کمر کولی بزرگ، در هیچ یک از صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌دار وجود ندارد و ابر پراکنش افراد نر و ماده در تجزیه به مولفه های اصلی در امتداد محورهای اول (اندازه) و دوم (شکل) در هر دو منطقه هم بوم و ناهمجا در هم فرو رفتگی بالایی داشته است. این نتایج پیشنهاد می کند که احتمالاً دلیل دیگری برای عدم توسعه تفاوتهای ریختی بین نر و ماده در گونه وجود دارد.