بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه (پژوهش موردی: کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی)

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی و رضایت آنان از خدمات این کتابخانه بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش، پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان (در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ‌ارشد و دکتری) و اعضای هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی شامل 11647 نفر بود. حجم نمونه 253 نفر است، که در آن از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش، پرسشنامه رضایت کاربران، شامل لیب‌کوال برای رضایت از خدمات محلی کتابخانه، وب‌کوال4 برای رضایت از وبگاه کتابخانه و پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی مبتنی بر استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی، تدوین ای.سی.آر.ال. (2000) است. داده‌های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون من‌ویتنی، آزمون کروسکال‌والیس، و ضریب همبستگی اسپیرمن) در نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین استاندارد اول از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی تعیین وسعت ماهیت اطلاعات و تأثیر خدمات»، استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بُعد دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و تأثیر خدمات» و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات محلی کتابخانه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کنترل اطلاعات» و «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و تأثیر خدمات»، رابطه مثبت و معنادری وجود دارد. در بخش وبگاه نیز بین استاندارد دوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول و دوم رضایت از خدمات وبگاه، یعنی بین «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه» و «توانایی دسترسی مؤثر به اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه»، استاندارد سوم از سواد اطلاعاتی و بعد اول رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، و استاندارد چهارم از سواد اطلاعاتی و بعد اول، دوم و سوم رضایت از خدمات وبگاه یعنی «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و قابلیت استفاده وبگاه»، «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کیفیت اطلاعات وبگاه» و در نهایت، بین «توانایی کاربرد هدف‌مند اطلاعات و کیفیت تعامل خدمات وبگاه» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین رضایت کاربران از خدمات (هم خدمات محلی و هم وبگاه) کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی در سطح نسبتاً مطلوب است، ولی سواد اطلاعاتی آنان در سطح نامطلوب قرار دارد. بین رضایت کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه محقق اردبیلی براساس سن و جنسیت، و بین سواد اطلاعاتی کاربران این کتابخانه براساس سن، مقطع تحصیلی و سمت تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان گفت که در این پژوهش بین سواد اطلاعاتی کاربران و رضایت آنان از خدمات کتابخانه رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد و این رابطه در بخش خدمات وبگاه کتابخانه ملموس‌تر بود.