بررسی ساختاری و تأثیر تغییر ستبرای سازند قم بر هندسه ساختار‌ها، منطقه دخان در باختر ساوه

سازند قم در ایران مرکزی با رخساره سنگی محیط دریایی در میان دو سازند تخریبی قاره‌ای سرخ پایین و سرخ بالا قرار دارد. ستون چینه‌سنگی کامل آن از منطقه قم گزارش شده و به این نام نیز خوانده شده است. ولی بیشترین ستبرای سازند قم با تغییرات جانبی در نوع رخساره، از منطقه دخان در باختر ساوه گزارش شده است. بررسی‎های چینه‌شناسی سازند قم در این منطقه نشان داده است که ستبرای آن در فاصله‌های کوتاه به‎شدت تغییر می‌یابد. در این مطالعه مشخص شد که هندسه ساختارهای موجود در منطقه متأثر از تغییر ستبرای واحدهای سنگی موجود در سازند قم هستند. همچنین تغییر شدید ستبرای این سازند دریایی در منطقه دخان با سازوکار گسل‌های اصلی منطقه تفسیر شده است. مطالعه هندسه و سازوکار گسل‌های بزرگ در منطقه دخان مشخص ساخت که نوع جابه‏جایی آنها در تغییر ستبرای سازند قم در زمان رسوب‌گذاری و سپس در نوع چین‌خوردگی در زمان تغییرشکل نقش بنیادین داشته است. این بررسی روشن ساخت که در زمان رسوب‌گذاری سازند قم، منطقه دخان به دلیل قرار گرفتن در پایانه شمال باختری گسل‌های امتدادلغز اصلی منطقه شامل گسل‌های تفرش، تلخاب و ایندس با راستای شمال باختر- جنوب خاور تحت تأثیر کشش بوده است.