بررسی شواهد ژئومورفیک سیلاب درّه رودخانة سیروان به منظور برآورد حداکثر دبی در دوره های بازگشت مختلف

استفاده از مطالعات ژئومورفولوژی، باتوجّه به پیشرفت‌های اخیر در هیدرولوژی دیرینه سیلاب، به عنوان مکمّلی برای نگرش‌های هیدرولوژی متداول مورد نیاز است. رودخانة سیروان به عنوان یکی از شاخص‌ترین رودخانه‌های واقع در غرب کشور، سیلاب‌های زیادی در طول سال داردو با توجّه به شواهد ژئومورفولوژیک موجود در مسیر جریان رودخانه، سیلاب‌های بزرگ‌تری نیز در گذشته داشته است. هدف این پژوهش، برآورد حداکثر دبی در دوره‌های مختلف 2 تا 1000 ساله، بر اساس شواهد ژئومورفولوژیک موجود در مسیر رودخانه هست. با شناسایی شواهد سیلاب‌های دیرینه در 17 مقطع از درّه رودخانه، به صورت سایت‌های مجزا نقشه‌برداری شد و نقشه با مقیاس 1:1000 تهیه گردید تا بر اساس آن بالاترین سطح تراز آب تعین شود. از نرم‌افزار LAND، HEC-RAS و GIS جهت بازسازی چینه‌ها، ترسیم نقشه‌هاوتحلیل‌های هیدرولیکی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که حداکثر دبی سیلابی برای دورة 2 ساله،66/103 و برای دورة 1000 ساله 78/4785 مترمکعب بر ثانیه و تراز آب در دورة 2 ساله، 42/868 متر و برای دورة 1000 ساله 91/885 مترو تراز آب در حالت بحرانی برای دورة بازگشت 2 ساله،28/866 متر و برای دورة 1000 ساله 35/874 به دست آمد. حداکثر دبی لحظه‌ای رودخانه در سال‌های 1347 و 1352 با دبی 89/137 مترمکعب در ثانیه نشان داد که وقوع سیلاب‌های بزرگ دور از انتظار نیست. با استفاده از شاخص دیرینه تراز PSI، می‌توان سیلاب‌های بزرگ (حداکثر دبی) را در کانال رودخانه از طریق نرم­افزار HEC-RASو HEC-GEORAS برآورد و تشریح نمود. بهره‌گیری از شواهد ژئومورفولوژیک سیل، داده‌های بیشتری را برای داده‌های سیستماتیک در حوضةرودخانه‌های بدون ایستگاه‌های هیدرومتری فراهم کرده است و در نتیجه منجر به برنامه‌ریزی دقیق‌تر در طرّاحی سازه‌ها و پهنه‌های خطر سیلاب در حاشیة رودخانه می‌شود.