بررسی عمل‌کرد فردوسی در کلمه‌سازی صفات با پیشوندها در شاهنامه

چکیده موضوع واژه­سازی از طریق پیشوندها و پسوندها تاریخی طولانی دارد، زیرا می‌توان با افزودن آن­ها در ساخت­ واژه­های جدید برای بیان معنی‌ها و مفهوم‌های تازه بهره گرفت و بدین­گونه هزاران واژۀ نو با معانی تازه ایجاد کرد. فردوسی و اثر بلند پایه‌اش، شاهنامه، از شهرت ملّی و بین­المللی برخوردار و نام این دو، همواره با زبان شیرین فارسی آمیخته و هم­راه بوده است. فردوسی و شاهنامه تاکنون از جنبه­های گوناگون بررسی شده است، امّا نگارنده در این پژوهش، دیدی زبان­شناسانه در سطح واژگان صفات و ساختار آن­ها و چگونگی بهره‌گیری از امکانات واژه­سازی زبان فارسی در شاهنامه دارد. این­که آیا فردوسی در کلمه­سازی صفت تا چه اندازه با پیشوندها و پسوندهای صفت­ساز آشنایی داشته و از آن­ها بهره گرفته است، نیاز به پژوهشی دقیق در شاهنامه دارد. در این پژوهش از روش اسنادی ـ کتاب­خانه­ای و آماری بهره گرفته شده است و نتایج بدست آمده حاصل دو سال پژوهش بر روی تمامی صفت­های ساخته شده در شاهنامه است. در پایان به این نتیجه خواهیم رسید که فردوسی شناختی خوب از پیشوندهای صفت­ساز دارد و با بهره گرفتن از آن دانش صفت­های بسیار در معنی‌های گوناگون ساخته است و بی‌دلیل نیست که این کتاب به‌عنوان یکی از گنجینه­های لغت در زبان فارسی شناخته می­شود.