بررسی عوامل مؤثر بر کارایی صنعت بانکداری ایران (روش دو مرحله‌ای سیمار و ویلسون)

عملیات بانکی ممکن است متنوع و پیچیده باشد، اما تعریفی عملیاتی و ساده از یک بانک بدین گونه است که یک بانک موسسه­ای است که عملیات جاری آن شامل اعطای وام و دریافت سپرده از مردم است. بانک­ها همچنین نقش مهمی در تخصیص سرمایه در اقتصاد بازی می­کنند. یک سیستم مالی سازگار با عملکرد به خوبی توسعه­یافته، تخصیص منابع مصرف خانوار را به میزان قابل توجهی تسهیل می­کند و تخصیص مناسب سرمایه فیزیکی را به تولیدی­ترین بخش آن در بخش کسب و کار می­بخشد. از این رو منطقی است که انتظار داشته باشیم بخش بانکی کارآمد و سودآور منجر به داشتن یک سیستم مالی مؤثر شود. در این راستا کارایی بانک­ها رشد و توسعه اقتصادی یک کشور را نتیجه می‌دهد. توانایی بانک­های کشور برای برآورده ساختن چالش کارایی و عملکرد، پایداری آنها را تعیین  می­کند. صنعت بانکداری در اقتصاد ایران نقش اصلی را در ارائه منابع مالی به علت کمبود بازار سرمایه دارد. از این رو، کمبود احتمالی در ساختار و عملکرد این بخش، ممکن است باعث اختلالات احتمالی در سایر بخش­ها شود. این بدان معناست که درک دقیق این بخش در حال سیاست­گذاری، ضروری است. همچنین پس از رفع تحریم­ها و پسا برجام بانک­های ایران باید کارایی لازم را جهت حضور در عرصه جهانی داشته باشند. بنابراین ارتقای کارایی بخش بانکی ایران می­تواند نقش بسزایی در توسعه سیستم مالی و رشد اقتصادی کشور داشته باشد. از آنجایی که تامین مالی در اقتصاد ایران به شدت به بانک وابسته است و هرگونه ناکارائی بانک­ها ممکن است.تأثیری منفی و مضاعف بر شرایط اقتصادی کشور بگذارد، بنابراین لازم است مدیریت بانک­ها و سیاست­گذاران توجه کافی را در جهت بهبود کارایی این صنعت داشته باشند. مزایای بین­المللی نیز تحت تاثیر شرایطبازار و سیاست­های کشور قرار دارد. برای رسیدن به هدف مذکور نیاز است عوامل موثر بر کارایی بخش بانکیایران بررسی شود. با توجه به اهمیت موضوع در ایران مطالعات زیادی در حوزه کارایی بانکها صورت گرفتهاست که در اکثر آنها روش اندازه­گیری کارایی، به اندازه نمونه حساس است که به منظور رهایی از این مشکل در این مطالعه از روش دو مرحله­ای سیمار و ویلسون (2007) برای شناسایی عوامل مؤثر بر کارایی بخش بانکیایران استفاده شده است. در مرحله اول با استفاده از روش بوت­استرپ تحلیل پوششی داده­ها کارایی بخشبانکی ایران طی دوره 1394-1384برآورد شد و در مرحله دوم نیز با استفاده از رگرسیون بوت­استرپ، عواملمؤثر بر کارایی بانکها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مرحله اول، منجر به شناسایی بانکهای کارا وناکارا از یکدیگر شد و همچنین افزایش کارایی بخش بانکی ایران در دوره مورد نظر را نشان داد. در مرحلهدوم متغیرهایی از قبیل سرمایه­گذاری، اندازه بانک، ریسک اعتباری، نرخ تورم، هزینه­های عملیاتی و متغیرمجازی (نشاندهنده خصوصی یا دولتی بودن بانکها) از میان کلیه متغیرها بر کارایی مؤثر بودند.