بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (مورد‌پژوهی: کتابخانه‌های دانشگاه‌‌های دولتی استان مازندران)

هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت دانش و مهارت‌های کتابداران در کاربرد خدمات مرجع بر اساس دیدگاه کواکس (تفکر انتقادی، تحلیل سؤالات، مصاحبه، سازماندهی اطلاعات، یافتن منابع مرجع و تسلط بر ابزارهای پیشرفتۀ اطلاع‌یابی) از نظر کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان مازندران است. روش: پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و جامعۀ آماری شامل مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان مازندران است. روش نمونه‏گیری هم تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم بود. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامۀ محقق‌ساخته است که ضریب پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (80/0) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی از نرم‌افزار SPSS V.16 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که دیدگاه کواکس بر دانش و مهارت‌های مرجع کتابداران در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان مازندران مؤثر و میانگین تمام مؤلفه‌های مذکور بالاتر از حد متوسط و در وضعیت مناسبی است. مطلوب‌ترین مؤلفه «تسلط بر ابزارپیشرفته» و کمترین مؤلفه‌ «سازماندهی اطلاعات» محسوب می‌شود. همچنین بین نظرهای کتابداران بر پایۀ عوامل جمعیت‌شناختی (جنسیت، رشتۀ تحصیلی، سابقۀ خدمت، سطح تحصیلات، محل خدمت، و نوع کار) در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی استان مازندران تفاوت معناداری وجود ندارد. اصالت/ ارزش: دیدگاه کواکس جنبه‌های تعامل و تفکر انتقادی را با زمینه‌های ابزارهای اطلاع‌یابی در هم آمیخته است و به توسعۀ مهارت‌ها و دانش‌افزایی کتابدار مرجع کمک می‌کند. کتابداران کتابخانه‌ها می‌توانند با توسعۀ مهارت‌های خود در خدمات مرجع، دسترسی و اشاعۀ اطلاعات به مراجعان را تسریع ببخشند.