بررسی و تحلیلی بر ‌‌شاخص‌های محیطی اثرگذار بر سلامت زیست شهری در کلانشهر قم

شهر ‌‌به‌عنوان بستر و محیط زیست انسانِ شهرنشین، نیازمند تأمین استانداردهایی است که در یک نگاه می‌‌توان آن‌‌را استانداردهای کیفیت و سلامت زیست نامید. سلامت زیست، در‌واقع مفهومی چند‌بُعدی و پیچیده است ‌‌که ازسویِ متفکران علوم شهری و اجتماعی مورد تأکید قرار گرفته است. پژوهش حاضر نیز با علم به اهمیت این موضوع، مقولة سلامت زیست شهری را از‌منظرِ مطالعات محیطی، مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش که از نوع کاربردی و روش تحقیق آن نیز بر مطالعات میدانی و توصیفی- تحلیلی استوار است، به بررسی متغیّرهای کیفیت محیطی و سلامت زیس۷ت شهری پرداخته است. بر این اساس باتوجه به مدل کوکران، تعداد 322 پرسشنامه در میان سرپرست‌‌های خانوار (سطح تحلیل) هشت منطقة کلانشهر قم (محدودة مورد مطالعه) توزیع شد. درنهایت برای تحلیل و آنالیز ‌‌داده‌های به‌‌‌دست آمده، با استفاده از ‌‌نرم‌افزار SPSSو ArcGISو مدل تاپسیس به‌عنوان یکی از مفیدترین ‌‌روش‌های ‌‌تصمیم‌گیری چند‌معیاره، به تشریح سؤالات مطرح‌شده پرداخته شد. نتایج این مطالعه نیز درجهتِ پاسخ به سؤالات نشان ‌‌می‌دهد که هشت منطقة مورد بررسی، متأثر از شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و چگونگی تعامل با مدیریت شهری، دارای نوعی ‌‌تقسیم‌بندی فضایی از بُعد کیفیت محیطی و سلامت زیست ‌‌شهری است. به‌طوری‌‌که مناطق 4، 3، 1 و 7 با توجه به شرایط ‌‌مطلوب‌تر ‌‌شاخص‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خانوار، از‌منظر و کیفیت محیطی بهتری نسبت‌به مناطق 8، 5، 6 و 2 برخوردارند. به‌طوری‌‌که دیدگاه ساکنان مناطق 1، 4، 3 و 7در‌زمینة بهره‌‌مندی از شاخص‌‌های سلامت، نشان‌‌دهندة وضعیت مطلوب‌‌تر آن‌‌ها در قیاس با سایر است. در‌نهایت و در مسیر پاسخ به سؤالات تحقیق، مشخص شد که علل وجود تفاوت‌‌های مناطق مختلف ازجهت سلامت شهری، وجود تفاوت در شاخص‌‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانوار و تأثیر آن بر کیفیت محیطی و تعامل با مدیریت شهری است.