بررسی و مقایسه کارایی نسبی کتابخانه های نهادی و مشارکتی کشور

هدف: در برنامۀ میان مدت بهبود و توسعۀ نهاد کتابخانه‌های عمومی، از ارتقای سطح مشارکتهای مردمی یاد می‌شود. در این تحقیق، به بررسی این رویکرد و معیار قرار دادن دو ساختار اصلی کتابخانه‌ای موجود کشور، یعنی کتابخانه‌ها نهادی و مشارکتی، پرداخته شده‌است. روش‌شناسی: روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی - تحلیلی بوده و 6 شاخص ورودی و 3 شاخص خروجی از مستندات و آمارهای کتابخانه‌ای استخراج شده است. جامعۀ آماری، تمامی استانهای کشور در سال 1389 و 1390 بوده است. از مدل ریاضی تحلیل پوششی داده‌ها برای محاسبۀ کارایی استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج نشان از جایگاه ثابت سیستان و بلوچستان و همدان در صدر کارایی کتابخانه‌های مشارکتی و یزد، آذربایجان غربی و فارس در انتهای کتابخانه‌های نهادی دارد. خراسان جنوبی، سیستان، ایلام و سمنان در مجموع مشارکتی و نهادی رتبه‌های مناسبی را به خود اختصاص داده و در مجموع کارایی خوبی داشته‌اند. تغییرات نشانگر نبود ساماندهی مشخص در بین کتابخانه‌های مشارکتی نسبت به نهادی‌هاست که مهم‌ترین علت آن را می‌توان در عمر کوتاهی که این کتابخانه‌ها تا کنون داشته‌اند، جستجو کرد. نتیجه‌گیری: در مجموع می‌توان گفت، کتابخانه‌های مشارکتی هنوز به مرحله ثبات ساختاری و سازماندهی نرسیده‌اند ولی کارایی بالاتری نسبت به نهادی‌ها دارند.