تأثیربازی شطرنج بر فرایند تصمیم‌گیری و پیشرفت‌تحصیلی در درس ریاضیات: نقش تعدیل‌کننده جنسیت

بازی‌های فکری نقش اساسی در پرورش مهارت‌های تفکری، حل مسئله، تصمیم‌گیری و شناخت کودکان دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی شطرنج بر تصمیم‌گیری و پیشرفت‌تحصیلی درس ریاضی با توجه به نقش تعدیل‌کنندگی جنسیت در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی به شیوۀ علی مقایسه‌ای انجام گرفت. نمونۀ پژوهش شامل 100 نفر (50 دختر و 50 پسر) از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز بودند، که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و مقیاس تصمیم‌گیری تأملی و شهودی وولف را تکمیل کرده، و آزمون ریاضی محقق ساخته را پاسخ دادند. برای تعیین پایایی و روایی مقیاس تصمیم‌گیری تأملی و شهودی به ترتیب از روش‌های آلفای کرونباخ، و تحلیل عاملی به شیوۀ اکتشافی با چرخش وریمکس، و برای تعیین پایایی و روایی آزمون ریاضی محقق ساخته به ترتیب از روش‌های بازآزمایی و روایی محتوایی استفاده شد. شواهد مؤید پایایی و روایی مطلوب پرسش‌نامه‌ها بود. اطلاعات جمع‌آوری شده نیز از روش‌های آماری تحلیل واریانس چند متغیری، و تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر یک طرفه، و با استفاده از نرم‌افزار    SPSS بررسی شدند. یافته‌ها نشان دادند که در فرایندهای تصمیم‌گیری تفاوت معنی‌داری بین دانش‌آموزان شطرنج‌باز، و غیرشطرنج‌باز دختر و پسر مشاهده نشد. اما دانش‌آموزان شطرنج‌باز در نمرۀ ریاضی نسبت به دانش‌آموزان غیرشطرنج‌باز میانگین معنی‌دار بالاتری دارند، و فرایند تصمیم‌گیری غالب در بین دانش‌آموزان شطرنج‌باز فرایند تأملی است. بنابراین، با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر لازم است برنامه‌ریزان آموزشی و والدین به استفاده از شطرنج برای ایجاد مهارت‌های تصمیم‌گیری، همچنین کمک به پیشرفت‌تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان و فرزندانشان توجه داشته باشند.