تأثیر آموزش و پیگیری از طریق ارسال پیامک بر خودکارآمدی بیماران تحت همودیالیز

مقدمه: مشکلات ناشی از دیالیز تغییرات چشمگیری در زندگی این بیماران ایجاد می‌کند. درمان بیماران دیالیزی بدون مشارکت خود بیمار و انجام برخی فعالیت‌های خودمراقبتی نمی‌تواند به اندازه کافی مؤثر باشد. افزایش میزان خودکارآمدی می‌تواند سبب افزایش پیروی از رژیم درمانی شود و از این طریق علایم فیزیکی و روانی بیمار را کاهش دهد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش و پیگیری از طریق پیامک بر خودکارآمدی بیماران دیالیزی انجام شد. روش: در این کارآزمایی بالینی 70 نفر از بیماران دیالیزی به طور تصادفی به دو گروه آموزش حضوری (35 نفر) و آموزش همراه با پیگیری (35 نفر) تخصیص داده شدند. به هر دو گروه آموزش‌های رفتارهای خودمراقبتی به صورت حضوری داده شد و در گروه پیگیری بعد از آموزش، هفته‌ای 6 بار به مدت 6 هفته پیامک یادآور ارسال گردید. با استفاده از پرسشنامه، خودکارآمدی بیماران قبل و بعد از آموزش و بعد از گذشت 6 هفته در هر دو گروه اندازه‌گیری شد. با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات دموگرافیک و بیماری، میزان خودکارآمدی و میزان رضایتمندی آن‌ها از این روش آموزشی و پیگیری، مورد بررسی قرار گرفت. جهت روایی صوری، پس از مطالعه و مرور متون مرجع و منابع معتبر، پرسشنامه و مباحث بوکلت آموزشی تهیه شد سپس در اختیار ده نفر از اعضای هیأت علمی قرار گرفت و جهت پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که با ضریب 79% مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از SPSS v.20 و آزمون تی‌تست زوجی و مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیک و نمره خودکارآمدی قبل از انجام مداخله همسان بودند. بین میانگین خودکارآمدی قبل از آموزش (93/972/41) با 2 هفته بعد از آموزش (23/1024/46) در میان همه افراد شرکت‌کننده اختلاف معناداری وجود داشت (000/0=p). میانگین و انحراف معیار تغییرات خودکارآمدی در گروه آموزش 43/988/1 و در گروه آموزش به همراه پیگیری 5/962/6 بود که نشان‌دهنده افزایش معناداری در تغییرات خودکارآمدی بیماران دیالیزی در گروه پیگیری بود (000/0=p). نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که، آموزش همراه با پیگیری از طریق پیامک در بیماران تحت درمان با همودیالیز در ارتقاء خودکارآمدی مؤثرتر است. با توجه به مقرون به صرفه و مؤثر بودن این روش، جهت پیگیری بیماران دیالیزی پیشنهاد می‌گردد.