تأثیر کاربرد سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) در تناوب با چغندرقند

برای بررسی تأثیر ورمی­کمپوست و کود شیمیایی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد گندم رقم بهار، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 11 تیمار و 4 تکرار در سال زراعی 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ماهیدشت اجرا شد. تیمارها عبارت بودند از مصرف 50­ درصد کود شیمیایی NPK (T1)، مصرف 50 درصد NPK به‌علاوه‌ 3­ تن در هکتار ورمی‌کمپوست (T2)، مصرف 50 درصد NPK به‌علاوه­ 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست (T3)، مصرف ­50­­ درصد NPK به‌علاوه­ 7 تن در هکتار ورمی‌کمپوست (T4)، مصرف 100 درصد NPK (T5)، مصرف­ 3 تن ورمی­کمپوست  (T6)، مصرف 5 تن ورمی­کمپوست (T7)، مصرف 7 تن ورمی‌کمپوست (T8)، مصرف 3 تن ورمی‌کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کود شیمیایی موجود در 3 تن ورمی­کمپوست (T9)، مصرف 5 تن ورمی­کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کود­ شیمیایی موجود در 5 تن ورمی‌کمپوست (T10) و مصرف 7 تن ورمی­کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کودشیمیایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست (T11). کمترین میزان pH (70/7) با مصرف 7 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد که نسبت به تیمارهای شیمیایی 39/5 درصد کاهش یافت. همچنین کمترین میزان جرم مخصوص ظاهری (27/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب)، بیشترین درصد کربن آلی (84/1) و تخلخل کل (17/57 درصد) به تیمار 7 تن ورمی‌کمپوست تعلق داشت. نیتروژن کل خاک با کاربرد 7 تن ورمی‌کمپوست نسبت به تیمارهای 50 و 100 درصد کود شیمیایی به‌ترتیب 45/80 و 52/72 درصد افزایش یافت. نتایج نشان داد که کاربرد 7 تن ورمی‌کمپوست (T8) و بعد از آن مصرف 7 تن ورمی‌کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کودشیمیایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست (T11) و مصرف ­50­­ درصد NPK به‌علاوه­ 7 تن در هکتار ورمی‌کمپوست (T4) بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک مؤثرتر از سایر تیمارها به‌ویژه تیمارهای شیمیایی بود. همچنین بالاترین عملکرد دانه گندم با کاربرد تیمار 11 (7 تن ورمی‌کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کودشیمیایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست) و بعد از آن با تیمار 10 (مصرف 5 تن ورمی‌کمپوست به‌علاوه­ نیاز کودی محصول منهای مقدار معادل کود­ شیمیایی موجود در 5 تن ورمی‌کمپوست) حاصل شد.