تأثیر کلسیم غذایی بر وزن، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت‌ها در موش صحرایی نر

مقدمه و هدف: کلسیم یکی از ریزمغذی‌ها است که به دلیل اثرات احتمالی بر وزن و چاقی مورد توجه قرار گرفته است و مکانیسمهای متعددی از جمله کاهش لیپوژنز و افزایش لیپولیز در نتیجه کاهش هورمون پاراتیروئید برای این اثر پیشنهاد شده است. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر کلسیم غذایی بدون استفاده از لبنیات بر وزن، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت‌ها در موش‌های صحرایی نر طراحی و اجرا شده است. مواد و روش‌ها: این مطالعه تجربی در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1384 انجام شد. 48 سر موش صحرایی اسپراگ ـ‌ دالی، 10 هفته‌ای به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند و پس از یک هفته تطابق به مدت 10 هفته تحت تأثیر رژیم‌های غذایی کم کلسیم (2/0 درصد وزنی)، کلسیم معمول(5/0 درصد وزنی) و کلسیم متعادل (2/1 درصد وزنی) قرار گرفتند. به جز کلسیم که از طریق کربنات کلسیم تأمین شده بود، سایر اجزاء غذایی موش‌های صحرایی مطابـق رژیم 93M AIN – بود. مـوش‌ها در دوره نوری ـ تاریکی 12 ساعته و دمای 25 ـ 22 درجه سانتی‌گراد نگهداری و به غذا دستـرسی آزاد داشتند. در انتهــای مطالعــه پس از سر زدن موش‌های صحرایی، درصد چربی و خاکستر لاشه بر اساس ماده خشک و نیز اندازه سلول‌های چربی ناحیه بیضه، صفاقی و زیرپوستی در سه گروه تعیین و نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس مقایسه شدند. یافته‌ها: بین وزن کسب شده، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت‌ها در سه گروه مورد بررسی اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. غلظت سرمی هورمون پاراتیروئید در گروه دریافت کننده کلسیم بالا از گروه کلسیم متعادل و کلسیم پایین، کمتر بود (05/0>p ). غلظت 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول نیز در گروه دریافت کننده کلسیم بالا پایین‌تر از دو گروه دیگربود، اما اختلاف معنی‌دار نبود. نتیجه‌گیری: یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که غلظت‌های فیزیولوژیک کلسیم غذایی بر وزن، درصد چربی و اندازه آدیپوسیت‌ها در موش‌های صحرایی تأثیری ندارد. تفاوت غلظت سرمی هورمون پاراتیروئید در کنار درصد چربی و اندازه آدیپوسیت یکسان، فرضیه اثر کلسیم بر درصد چربی بدن از راه تغییر هورمون پاراتیروئید را رد می‌کند.