تاثیر هم افزایی گلوموس موسه‌آ و سینوریزوبیوم ملیلوتی بر متابولیت‌های سازگاری یونجه

چکیده          کمبود آب یکی از مهمترین تنش­های محیطی است که رشد و تولید محصول را به طرز نامطلوبی تحت تاثیر قرار می­دهد و  استفاده از قارچ­های میکوریز و باکتری­های همزیست می­توانند نقش مهمی در مقاومت به خشکی داشته باشند. بنابراین پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در  گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 انجام شد. تیمار­های آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح %35­، %55­ و%75­ ظرفیت زراعی (Field Capacity) و تلقیح بذور یونجه همدانی با قارچ میکوریزی گونه  Glomus mosseae ، باکتری Sinorhizobium meliloti  ، تلقیح مخلوط و شاهد (عدم تلقیح) بودند. نتایج نشان داد که در تنش شدید، میزان پرولین، قندهای محلول و کارایی مصرف آب به ترتیب µmol/g FW 65/2،  mg/g FW21/2، g/kg 1/1  نسبت به شاهد افزایش یافته بود، در حالی که غلظت نیتروژن، عملکرد کوانتومی، پروتئین محلول، آب نسبی برگ و پتانسیل اسمزی به ترتیب با مقادیر %57/0، 16/0، mg/g FW 8/0، %81/27 وbar 6/0-  کاهش یافتند. دربین تیمارهای تلقیحی، حداکثر و حداقل مقادیر میانگین پروتئین محلول (mg/g FW 17/5، 56/2)، قند محلول (mg/g FW 61/4، 55/3)، پرولین ( µmol/g FW 8/5، 83/2)، آب نسبی برگ (% 61/81، 12/70) ، غلظت نیتروژن (%81/3، 66/2)، کارایی مصرف آب (g/kg86/0، 057/0) به ترتیب به تلقیح مخلوط و شاهد تعلق داشتند، در حالی که کمترین مقدار پتانسیل اسمزی (bar 41/1-) به تلقیح مخلوط و بیشترین مقدار (bar 06/1-)  به شاهد تعلق داشت. عملکرد کوانتومی بین تیمارهای تلقیحی تفاوت معنی­داری نشان نداد.