تبیین تحولات ساخت زراعی در جهت تداوم کارکرد کارا: مورد: نواحی روستایی غرب دریاچه ارومیه

ساختار زراعی مرکب از سه عنصر اصلی یعنی شیوه کشت، مرفولوژی زراعی و مجموعه مساکن روستایی بوده؛ و مالکیت مکمل این عناصر است و با درک آنها معنا پیدا می­کند. با این فرض، اجزای فوق عناصر تشکیل­دهنده یک چشم­انداز روستایی خواهند بود که در اثر نیروها و عوامل مختلف متحول و دگرگون خواهند شد، به شکلی که تحول هر جزء دگرگونی اجزای دیگر را به­دنبال خواهد داشت. پژوهش حاضر با هدف بازسازی مفهومی تحولات ساخت زراعی و عوامل تأثیرگذار بر آن در پنج روستای منتخب که در نواحی روستایی غرب دریاچه ارومیه قرار دارند (بخش مرکزی شهرستان ارومیه)، با رویکرد کیفی نظریه زمینه­ای انجام شده است. نمونه­ها به صورت هدفمند و با نمونه­گیری نظری انتخاب شدند که شامل روستاییانی بودند که در دو دهه گذشته کشاورز بوده­اند. انتخاب نمونه­ها تا رسیدن به اشباع نظری از ساکنان روستاهای مورد مطالعه ادامه داشت و در کل، 55 نفر در این مطالعه شرکت کرده و مورد مطالعه قرار گرفته­اند. داده­های گردآوری شده در قالب 42 مفهوم، شش مقوله عمده و یک مقوله هسته­ای کدگذاری شدند. نتایج نشان داد درک پیامدهای تغییرات بخش کشاورزی به مثابه تحول در ساخت زراعی روستا و افزایش روی آوردن به مشاغل خدماتی، متأثر از یک سری شرایط بوده و در نتیجه تعاملات متعدد حاصل شده است. بر این اساس، در منطقه مورد مطالعه، به دلیل حاکمیت یک سری شرایط مانند عوامل محیطی (تغییرات اقلیمی)، عوامل اجتماعی و ساخت نهادهای سیاسی (سیاست­های دولت) اقتصاد روستایی و الگوی کشت موجود در مناطق مورد مطالعه را با دو حالت مثبت و منفی تحول و تغییر مواجه کرده است.