تبیین شکل‌گیری نزاع و درگیری دسته‌جمعی در استان اردبیل

زمینه و هدف: نزاع در جوامع در حال ‌توسعه و گذر از سنتی به مدرن به دلیل جابجایی ارزش‌های اجتماعی و کاهش تقید به هنجارهای موجود مشاهده می‌شود. استان اردبیل، در طی سال‌های گذشته، نزاع زیادی را تجربه کرده است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش، تبیین شکل‌گیری نزاع و درگیری دسته‌جمعی در استان اردبیل است. روش: پژوهش حاضر از نظر روش اجرا، از نوع فراتحلیل است. فراتحلیل روشی کمی در مطالعات پیمایشی برای دست‌یابی به یک اندازه اثر معین از طریق آزمون کوهن است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 19 مطالعۀ پژوهشی معتبر (مقالات، رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها) است که 13 نمونه بعد از ارزیابی اعتبار و روایی انتخاب شدند. بازۀ زمانی آن بین سال‌های 1392 الی 1396 بوده است. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که سطح گرایش به نزاع و درگیری در سطح بالا (34 درصد)، متوسط (37 درصد) و پایین (29 درصد) است. نزاع دسته‌جمعی به‌عنوان متغیر وابسته اصلی، تأثیرپذیر از سرمایۀ اجتماعی (اندازه اثر = 213/0)، کنترل اجتماعی (اندازه اثر = 194/0)، نارضایتی اجتماعی (اندازه اثر = 189/0)، تعلق ایلی (اندازه اثر = 169/0) و اختلافات اجتماعی (اندازه اثر = 274/0) است. نتیجه‌گیری: پدیده نزاع و درگیری در جوامع سنتی از جمله استان اردبیل، از آن دسته آسیب‌هایی است که متأثر از سایر عوامل اجتماعی از جمله سرمایۀ اجتماعی، کنترل اجتماعی و اختلافات اجتماعی است که لازم است در استان اردبیل، این عوامل مورد توجه دستگاه‌های اجرایی و متولی امر قرار گیرد تا بتوانند با اقدامات مناسب از جمله تقویت سرمایۀ اجتماعی و کنترل تعلقات سنتی و نارضایتی و اختلافات اجتماعی، از تداوم و تشدید پدیدۀ نزاع و درگیری دسته‌جمعی پیشگیری کنند.