تحلیل حقوقی «قطعنامۀ 2231 شورای امنیت» و بررسی رابطۀ آن با «برجام»

ارتباط میان برنامۀ جامع اقدام مشترک و قطعنامۀ الزام‌آور 2231 شورای امنیت نشان می‌دهد که برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی است. اگر برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی دانسته شود برای پاسخ به این پرسش که ارتباط این سند 167 صفحه‌ای با قطعنامۀ 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد چیست؟ تحلیل این قطعنامه را می‌طلبد. لحن قطعنامۀ یادشده نه‌تنها تهدیدآمیز نیست، بلکه نشانگر رابطه‌ای مطلوب فی‌مابین طرفین است. در این قطعنامه، بر خلاف دیگر قطعنامه‌های فصل هفتم در ابتدای متن قطعنامه اشاره به فصل هفت دیده نمی‌شود. رویۀ غالب شورای امنیت این‌گونه است که وقتی در نظر دارد ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قطعنامه‌ای صادر کند در همان مقدمۀ سند اعلام می‌کند که تمامی این قطعنامه در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده است. به‌تازگی چندین آزمایش موشکی از سوی ایران شکل گرفته که دیدگاه‌های متفاوتی را درخصوص نحوۀ تفسیر پیوست دوم قطعنامه به وجود آورده یا به عبارت بهتر، رابطۀ بین قطعنامه با برجام را برجسته کرده است. در این نوشتار درخصوص رابطۀ بین قطعنامۀ 2231 شورای امنیت و برجام مداقه شده است و تأکید می‌شود با اینکه برجام به طور کامل ضمیمۀ قطعنامه شده است و به نظر می‌رسد تأیید قطعنامه، تأیید برجام است، اما برجام و قطعنامه دو سند مجزا هستند و تأیید برجام الزاماً به معنای تأیید قطعنامه نیست. برجام و قطعنامۀ شورای امنیت دارای ماهیت مجزا و در عین حال مرتبط و تأثیرگذار در یکدیگرند. درنهایت اینکه به تجویز مادۀ 103 منشور ملل متحد در صورت وجود تعارض تعهدات بین موافقت‌نامه‌های بین‌المللی و تعهدات ناشی از منشور از جمله تعهدات ناشی از قطعنامه‌های شورای امنیت، تعهدات دستۀ دوم برتری دارند.