تحلیل فضایی تأثیر توزیع اندازه‌ی شهرها بر رشد اقتصادی در ایران (90-1385)

سیستم شهری هر کشور مجموعه‌ای از شهرها با اندازه‌های متفاوت می‌باشد، به گونه‌ای که تعداد کمی شهر بسیار بزرگ در کنار تعداد بسیار زیادی شهر کوچک قرار دارند. با نابرابرتر شدن توزیع اندازه‌ی شهرها، تمرکز منابع در شهرهای بزرگ می‌تواند عامل رشد اقتصادی و کمبود منابع در شهرهای متوسط و کوچک می­تواند مانع رشد باشد. از این­رو، تأثیر توزیع اندازه‌ی شهرها بر رشد اقتصادی مبهم است. هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه‌ی توزیع اندازه‌ی شهرها و رشد اقتصادی در ایران در سال‌های 90-1385 برای 30 استان کشور در قالب مدل رشد سولو- سوآن است. مدل رشد دوربین فضایی در قالب مدل پانل پویای تصادفی، تصریح و برآورد می‌شود. برای این منظور، متغیرهای ضریب جینی فضایی و شاخص هریشمن- هرفیندال به‌عنوان متغیرهای اندازه‌گیری توزیع اندازه‌ی شهرها به همراه وقفه فضایی آن­ها به سایر متغیرهای مستقل مدل اضافه شده‌اند. نتایج، نشانگر منفی بودن ضرایب برآوردی وقفه‌ی زمانی و فضایی درآمد سرانه می­باشند. ضرایب برآوردی متغیرهای ضریب جینی و شاخص هیرشمن - هرفیندال و نیز وقفه‌ی فضایی این دو، مثبت و معنادار می‌باشند که تأثیر مستقیم و فضایی مثبت توزیع اندازه‌ی شهرها را بر درآمد سرانه و رشد اقتصادی نشان می­دهند. ضرایب برآوردی سایر متغیرها از جمله نرخ باروری، بودجه، نرخ تورم، آموزش معنی­دار و منطبق با انتظار است. طبقه‌بندی JEL :  C23, C33, O47, R12