تحلیل و مقایسه‌ی رسوب معلق در حوضه‌های آبخیز خزر و ایران مرکزی

چکیده فرسایش خاک یکی از مهم­ترین مخاطرات طبیعی در هر کشور بشمار می­آید که پیامدهایی چون کاهش حاصلخیزی، کاهش محصول و بیابان­زایی به ویژه در مناطق خشک را به همراه دارد. هدف این تحقیق، مقایسه رسوب معلق در حوضه­های آبخیز دریای خزر با اقلیم مرطوب و ایران مرکزی با اقلیم خشک کشور است. جهت انجام پژوهش از داده‌های باران­سنجی، دبی­سنجی و رسوب­سنجی به همراه شیب، توپوگرافی، کاربری اراضی و سنگ­شناسی استفاده شده است. برای تحلیل داده­ها از روش­های تحلیل آماری در نرم­افزاSPSS  استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان داد که رابطه و همبستگی قوی بین دو پارامتر بارش و رسوب وجود دارد. با توجه به نتایج حاصله از مدل رگرسیون چندمتغیره، بین متغیر­های بارش، دبی و رسوب سالانه در حوضه­های مورد مطالعه رابطه­ی معنادار و مستقیم وجود داشته و مدل­های نسبتاً خوبی از روابط متغیر­های بارش، دبی و رسوب معلق به دست آمد. بر اساس توزیع فضایی رسوب، در حوضه­ی آبخیز ایران مرکزی بیشترین میزان رسوب در غرب حوضه در ایستگاه­های قلعه­ی شاهرخ و چمریز و کمترین میزان رسوب در شمال و جنوب حوضه مشاهده می­شود. در حوضه­ی آبخیز خزر، بیشترین میزان بار رسوبی در حوضه­ی آبخیز قره­سو و ران در ایستگاه قزاقلی سپس در حوضه­ی سفیدرود در ایستگاه قره­گونی مشاهده می‌گردد. کمترین میزان بار رسوبی نیز مربوط به حوضه­ی آبخیز خزر در حوضه­ی تالش و ایستگاه‌های جنوبی خزر است.