تحول پارادایم اتحادهای آمریکا در خاورمیانه و گزینه‌های محتمل در قبال ایران

از دوران جنگ سرد اتحادها و ائتلاف‌های متعددی در منطقه خاورمیانه میان برخی بازیگران منطقه‌ای و یکی از قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای شکل گرفته‌اند. اکثر این اتحادها بر اساس تئوری توازن تهدید استفان والت قابل توضیح بوده‌اند. در دوران پس از جنگ سرد، آمریکا با حضور نظامی مستقیم در منطقه تلاش کرد تا توازن مطلوب خود را برقرار نماید – امری که هزینه‌های سنگینی بر آن کشور تحمیل کرده و سرانجام بی‌نتیجه بوده است. در شرایط بی‌نظمی کنونی در منطقه، به نظر می‌رسد هزینه حفظ اتحادهای سنتی برای آمریکا سنگین‌تر از منافع آن شده است. رئیس جمهور جدید آمریکا نیز آشکارا فوائد چنین هزینه‌هایی در دوره‌های قبل از خود را زیر سؤال برده است. با توجه به ظهور بازیگران غیردولتی و تعدد و پیچیدگی منابع تهدیدکننده منافع آمریکا، ایالات متحده ناگزیر باید به سوی مدل جدیدی برای کسب حداکثر منافع در عین کاهش هزینه‌های خود در منطقه حرکت کند. پرسش‌ اصلی پژوهش حاضر این بوده که پارادیم اتحادهای ایالات متحده در منطقه خاورمیانه چرا و به چه سمتی در حال تحول است و گزینه‌های جایگزین آمریکا در منطقه به ویژه در ارتباط با ایران چیست؟ فرضیه پژوهش این است که پارادایم اتحادهای آمریکا در منطقه به شکلی در حال تغییر است که احتمالا به استراتژی موازنه از راه دور با هدف توازن قدرت در منطقه روی آورده و نوعی توازن فرساینده در خاورمیانه برقرار خواهد کرد که طی آن، از قدرت همه بازیگران منطقه‌ای به جز اسرائیل کاسته شده و هزینه مشکلات منطقه برای سایر قدرت‌های فرامنطقه‌ای همچون چین افزایش خواهد یافت. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی برخی اسناد تازه منتشر‌شده از سوی اندیشکده‌های آمریکایی پرداخته است. این اسناد به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که معرف سلائق و گرایش‌های گوناگون در سیاست خارجی آمریکا باشند. در شرایط حاضر هیچ‌ گونه اجماعی در میان نخبگان و سیاستمداران آمریکایی به چشم نمی‌خورد و دولت ترامپ نیز هنوز هیچ استراتژی جهانی مشخصی را تدوین و اعلام نکرده است. با این حال می‌توان تصور کرد که اتخاذ راهبرد موازنه از راه دور احتمالاً در سال‌های آینده طرفداران بیشتری در واشنگتن خواهد یافت. این تصور درواقع فرضیه پژوهش را تشکیل داده و بیانگر آن است که هدف مطلوب آمریکا در این مدل،توازن قدرتِ فرساینده میان ایران، ترکیه و عربستان در عین افزایش هزینه‌ها برای سایر قدرت‌های رقیب به ویژه چین است. لذا در دوره جدید، این اهداف از طریق تلفیقی پارادوکسیکال از حفظ حضور نظامی و ظاهر تهدیدکننده همزمان با کاهش درگیری عملیاتی آمریکا در خاورمیانه تأمین خواهد شد.