تخمین تقاضای فیلم سینمایی در ایران

صنعت سینما یکی از اجزای اصلی توسعه‎ی فرهنگ محسوب می‌شود، توسعه‎ی صنعت سینما نیازمند شناخت ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. این مقاله به مطالعه‎ی ویژگی‌های اقتصادی این صنعت می‌پردازد. در این راستا لازم است عوامل تعیین-کننده‎ی تقاضای فیلم سینمایی، تعیین شده و حساسیت متغیرهای مؤثر آن بررسی شود. هم‎چنین محاسبه‎ی این کشش‌ها دارای کاربردهای مفیدی در سیاست‎گذاری‌های اقتصادی است، تا بدین ترتیب به برنامه‌ریزی‌های کارآمدی از نظر فرهنگی و اقتصادی در کشور و به-دنبال آن در منطقه و بازارهای جهانی دست یافت. در این مقاله ابتدا با تکیه بر مبانی نظری و با کمک مطالعات تجربی، عوامل مؤثر بر تقاضای فیلم سینمایی در ایران طی سال های 1380 تا 1387 در 28 استان کشور با استفاده از داده‌های ترکیبی، بررسی و سپس تقاضای تماشای فیلم با تفکیک به دو نوع فیلم ایرانی و خارجی با استفاده از داده‌های سری زمانی و با روش حداقل مربعات معمولی برای سال‌های 1350-1387 تخمین زده شده است. نتایج تخمین با روش داده‌های ترکیبی نشان می‌دهد که تقاضای فیلم سینمایی، رابطه‎ی مستقیم با درآمد واقعی افراد و رابطه‎ی معکوس با قیمت واقعی بلیط سینما دارد. هم‎چنین افزایش تعداد دستگاه‌های تلویزیون، رایانه و دستگاه‌های پخش VCD و DVD، تأثیر کاهشی در تعداد تماشاچیان فیلم‎های سینمایی دارد، نتایج تخمین با استفاده از داده‌های سری زمانی نیز نشان داد که تقاضای تماشای فیلم خارجی در مقایسه با تقاضای تماشای فیلم ایرانی، نسبت به تغییرات قیمت بلیط و هم‎چنین تغییرات نرخ سواد حساسیت بیش‎تری از خود نشان داده است. طبقه بندی JEL: 23C، 82L، 11Z