تعیین ضریب تصحیح فرمول استرلینگ (ضریب واداش) با تحلیل فیزیکی در درمان‌های مگاولتاژ

زمینه وهدف: در پرتودرمانی با فوتون­های اشعة ایکس، فاکتور پراکندگی کولیماتور (Sc) میزان فوتون­های پراکنده از کولیماتور را تعیین می­کند. این پراکندگی ناشی از کولیماتورهای متحرک تعیین­کننده ابعاد میدان درمانی می­باشد که به­واسطة ضخامت بالا (cm 8/7) در فاصلة یکسانی از سطح بدن بیمار قرار ندارند. در نتیجه پرتوهای پراکنده ناشی از آنها که به ناحیه درمانی می­رسد، یکسان نیست. این امر باعث می­شود که میدان­های درمانی نسبت به تعویض کولیماتورها در راستای X و  Yتقارن نداشته باشند. بنابراین فرمول استرلینگ که بدون در نظرگیری تأثیر این اختلاف در نحوة پرتوهای پراکندة رسیده به میدان درمانی برای میدان­های معادل استفاده می­شود، باید تصحیح گردد. این تصحیح برای دستگاه­های پرتودهی (کبالت-60 و شتاب­دهنده­های خطی الکترون) با اعمال فاکتوری به­نام ضریب واداش در فرمول استرلینگ صورت می­گیرد و در طراحی نقشة درمانی بیمار و تخمین درست توزیع دوز از اهمیت بالایی برخوردار است. روش بررسی: با اندازه­گیری مقدار Sc برای میدان­های مربعی، نمودار تغییرات Sc برحسب ضلع مربع میدان رسم و رابطة بین آنها توسط نرم­افزار اکسل تعیین شد. به کمک این رابطة مربع معادل میدان­های مستطیلی تعیین شد و برای آنها یک ضریب واداش میانگین() محاسبه شد. با انتخاب مقادیر مختلف A حول این میانگین، برای هر انرژی (6MV و 18MV) یک مقدار به­عنوان ضریب واداش  Aتعیین گردید، به­طوری که واریانس کل آنها نسبت به میانگین حداقل باشد. یافته­ها: مقادیر ضریب واداش برای انرژی 6MV و18MV  دستگاه شتاب­دهندة Varian 2100-CD به ترتیب برابر14/2 و 29/2 به­دست آمد. نتیجه­گیری: با توجه به عدم تقارن ناشی از جابه­جایی کولیماتورها، فرمول استرلینگ نیاز به تصحیح دارد، این تصحیح با به­کارگیری تحلیل فیزیکی Sc در انرژی­های مختلف قابل استخراج است.