تفسیری از نزاع سقراط و آتن (با تکیه بر ماهیت دینداری سقراط در آپولوژی)

یکی از اتهامات منجر به محکومیت سقراط، بی‌دینی بود. از آنجا که آتن نیز مانند دیگر دولت شهرهای یونان عصر سقراط، مذهبی مدنی داشت یا به‌عبارتی مذهب و سیاست درهم‌تنیده بودند، بی‌دینی به‌منزله عامل تهدید دولت‌شهر و جرمی مدنی محسوب میشد. بنابراین اتهامات مذهبی میتوانست همچون یک اقدام سیاسی خرابکارانه، سقراط را به مرگ محکوم کند. از طرفی در آپولوژی شواهدی دال بر دینداری سقراط وجود دارد که به‌صورت سوگند به خدایان دولت‌شهر یا یادآوری خدمت به آنها، در اتهام بیدینی شبهه ایجاد می‌کند و این پرسش را دامن می‌زند که چرا سقراط به‌رغم وجود شواهدی مبنیبر دینداری‌اش به اعدام محکوم می‌شود؟ این مقاله، ضمن نشان دادن ماهیت دینداری سقراط، تفسیری از نزاع خاموش سقراط و آتن که در صحنه دادگاه و اظهار دفاعیاتش آشکار می‌شود، به‌دست می‌دهد. بر این اساس، ضمن اشاره مقدماتی به جایگاه دین در دولت‌شهر آتن، توضیح داده می‌شود که سقراط در پیام و ارتباط الهی غرق نمی‌شود بلکه با وارد کردن توجیهات شخصی مبتنی بر سلبیت، به تجربه شخصی ایمان دینی می‌پردازد و دین رسمی را به‌چالش می‌گیرد؛ بدون آنکه دین جدیدی را جایگزین کند.