تناظر بازنمایی تصویری و نظم در هنرهای تزیینی از منظر «ارنست گامبریج» (مورد مطالعاتی: طرح پارچه های محرمات)

بازنمایی تصویری، مفهومی چندبعدی و عمیق است که معمولاً در ساده‌انگارانه‌ترین وضع، معادل واقع‌نمایی ادراک می‌شود. در این نگاه، چون نظم در بیشتر موارد با انتزاع و تکرار همراه است، بازنمود واقع‌نما را به‌ نقص دچار می‌کند. در چنین شرایطی، بازنمایی تصویری و نظم در تقابل یکدیگر قرار دارند، به‌طوریکه با افزایش نظم در یک تصویر، بازنمایی رو به‌ کاستی گذارده؛ به‌ واگرایی و ضعف دچار می‌شود. اما در نگاه «ارنست گامبریچ» به‌عنوان یکی از اندیشمندان شاخص روان‌شناسی ادراک دیداری، بازنمایی تصویری بیش از واقع‌نمایی، متأثّر از چگونگی دریافت مخاطب در شرایط حسی و فرهنگی خاص خود است؛ خصلتی که باعث می‌شود تصویر در عین وفاداری به‌ میثاق‌های خود، تحت وجوهی تازه تعین پیدا کند. با در نظر داشتن این اندیشگاه، مقاله حاضر با این پرسش شکل می‌گیرد: «دیالکتیک یا رویارویی دو عنصر بازنمایی و نظم در هنرهای تزیینی و خاصه در طرح پارچه‌های محرمات چگونه تعریف می‌‌‌شود؟» درحقیقت این مقاله با روش تحلیلی و بهره‌گیری از مطالعات اسنادی این هدف را دنبال می‌‌‌کند که با مداقه در آراء «گامبریچ»؛ تعامل بازنمایی تصویری و نظم در هنرهای تزیینی را مورد بررسی قرار دهد و آن را به‌ طرح پارچه‌های محرمات تسری بخشد. درنتیجه گزینش این چارچوب نظری به‌دست می‌آید؛ با افزایش نظم در هنرهای تزیینی که معمولاً محصول انتزاع و الگوسازی است، بازنمایی نه تنها تقلیل نمی‌یابد، بلکه وسیع‌تر می‌شود. بدین حیث، درک و دریافت، نامتناهی شده و در بخش عمده‌ای به‌ مخاطب واگذار می‌گردد. در این بین، طرح پارچه‌های محرمات به‌ جهت الگوی راهراه تکرارشونده با امتناع از تحمیل همانندسازی واقعیت بر مخاطب، دریافت و تفسیر را در مرتبه‌ بالایی از انعطاف، به‌ او اعطاء کرده و میزان اثربخشی آن را به‌ قدرت تکرار الگو، تقویت می‌کند.