جنسیت، اشتغال و دارایی از دیدگاه جامعه‌شناسی اسلامی

این مقاله با رویکرد جامعه‌شناسی اسلامی، به تبیین علّی و کارکردی «جنسیت» در «اشتغال» و «دارایی» می‌پردازد. رویکرد هنجاری اسلام به اشتغال زنان، تبیین علّی تمایز شغلی زن و مرد، تحلیل کارکردی تمایز شغلی زن و مرد، و رویکرد هنجاری اسلام به دارایی زنان و تبیین تفاوت جنسیتی دارایی‌ها، رئوس مباحث این مقاله را تشکیل مى‌دهند. در خلال هر یک از مباحث مقاله، با اشاره‌ای گذرا به دیدگاه‌های جامعه‌شناختی به‌ویژه فمینیستی و سپس بیان دیدگاه اسلام، زمینة مقایسة رویکرد اسلامی با رویکردهای رقیب فراهم شده است. یافته‌های پژوهش به طور خلاصه از این قرارند: رویکرد اسلامی با تکیه بر مبانی متمایز هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی و با بهره‌گیری از نکات مثبت نظریه‌هاى جامعه‌شناسی جنسیت و پرهیز از استلزامات ایدئولوژیک آنها، تبیینی چندعلّتی ارائه می‌دهد که برحسب آن، عوامل سه‌گانة ذیل در تمایزهای جنسیتی در اشتغال مؤثرند: 1) پیش‌زمینه‌های فطری که در تفاوت‌های طبیعی زن و مرد نمود می‌یابند؛ 2) عوامل بی‌واسطه که از جنس عوامل فرهنگی‌اند؛ 3) عوامل واسطه‌ای یا مکمّل، شامل جامعه‌پذیری، عوامل حقوقی و اقتصادی. از نگاه کارکردی نیز تمایز جنسیتی در اشتغال برحسب کارکردهاى اجتماعی مهم آن، از جمله تحکیم خانواده، تأمین آرامش روانى همسران و تربیت فرزندان سالم و شایسته، تبیین می‌شود.